Ouders onderschatten de negatieve effecten van media. Dat blijkt uit het Iene Miene Media-onderzoek van Netwerk Mediawijsheid. Ook dit jaar onderzochten zij hoe het staat met de mediaopvoeding van jonge kinderen. En die mediaopvoeding staat vaak onderaan op de prioriteitenlijst. Wat betekent dit voor kleuters en wat kan je doen als leerkracht? Met deze tips en uitleg maak jij jouw kleuters mediawijzer.
Gemiddelde schermtijd
Kleuters brengen veel tijd door achter een scherm. Volgens Netwerk Mediawijsheid loopt dit op tot gemiddeld anderhalf uur per dag met verschillende media, zoals YouTube, tv, streaming en games. Dit terwijl de World Health Organisation een richtlijn adviseert van maximaal 1 uur per dag voor kinderen van 2 tot 5 jaar.
Media als handig opvoedmiddel
‘Ouders zien dit niet als een probleem’, geeft Netwerk Mediawijsheid aan. Media-apparaten worden vooral gezien als een handig opvoedmiddel. Twee derde van de ouders gebruikt het om hun kind bezig te houden als ze daar geen tijd voor hebben of zelf even tot rust willen komen. Opvallend is dat het grootste deel van de ouders het inzetten van media als beloning afkeurt, maar ten opzichte van eerdere onderzoeken wordt het wel steeds vaker als acceptabel gezien. Ook in de kleuterleeftijd van 3 tot en met 6 jaar.
Ouders kijken minder mee
Ouders kijken daarnaast minder mee met hun kinderen. ‘Dit is een zorgelijke ontwikkeling’, vindt prof. dr. Peter Nikken, lector Jeugd & Media aan Hogeschool Windesheim. Doordat ouders minder meekijken met hun kleuters, verdwijnt de mediaopvoeding verder naar de achtergrond. Dit terwijl kleuters juist op jonge leeftijd al handvatten nodig hebben om goed met media om te kunnen gaan. Zij kunnen vaak nog niet inschatten dat vloggers betaald worden om iets te laten zien, dat je niet zomaar online aankopen moet doen of dat acteurs in films of series doen alsof.
Negatieve impact van media
Daarnaast heeft het overmatig gebruik van media negatieve effecten. Deze effecten zijn vaak pas op lange termijn merkbaar. In verschillende internationale onderzoeken is aangetoond dat overgewicht, bijziendheid en moeilijk in slaap komen gevolgen zijn van veel schermgebruik. Ook noemen onderzoekers gedragsproblemen en mindere schoolprestaties als effecten.
Oplossing: maak ouders en kleuters mediawijzer
Om die negatieve effecten te voorkomen is mediaopvoeding belangrijk. ‘Zo leren kinderen al in een vroeg stadium bewust, veilig en gezond met media omgaan’, geeft Netwerk Mediawijsheid aan. Als leerkracht kun jij hier een rol in spelen. Maar hoe pak je dat aan? We geven je wat tips:
1. Ga het gesprek aan met ouders en kinderen
Merk jij de negatieve effecten van mediagebruik bij een kleuter? Ga dan eens het gesprek aan met de ouders. Misschien speelt er wel iets of zijn ze zich niet bewust van de risico’s van mediagebruik. Probeer hen op weg te helpen met bewustwording en goede tips. Bijvoorbeeld met het dossier mediaopvoeding van organisatie Mediawijsheid.
2. Geef les over media
Organisatie Mediawijsheid heeft een lijst gemaakt met beschikbaar lesmateriaal, ook speciaal voor leerkrachten in het basisonderwijs. Daarmee geef je les over verantwoord gebruik van media en zorg je dat jouw leerlingen mediawijzer worden.
3. Spoor ouders aan om meer met hun kleuters te lezen
Taalontwikkeling en meer creativiteit worden als voordelen van mediagebruik genoemd, maar een kleuter kan dat ook ontwikkelen door te lezen. Dus spoor ouders aan hun kleuters meer voor te lezen en samen te oefenen met lezen.
4. Houd de tips van Netwerk Mediawijsheid in de gaten
Bijvoorbeeld het Digi-ABCD voor ukkies, een overzicht met tips en tricks voor mediaopvoeding van kinderen van 0 tot 6 jaar, gemaakt voor ouders en opvoeders.
Meer weten over mediawijsheid van kinderen?
Netwerk Mediawijsheid biedt een schat aan informatie. De organisatie zet zich in om iedereen mediawijs te maken. Ook de allerkleinsten. Zo organiseren ze jaarlijks de Media Ukkie Dagen. Op Mediawijsheid.nl, een ander initiatief van Netwerk Mediawijsheid, vind je tips over mediaopvoeding: hoe laat je kinderen bewust en selectief omgaan met media. Of lees het Onderwijs van Morgen artikel over de door corona toegenomen schermtijd van jonge kinderen.
Hoe maak jij jouw kleuters mediawijs? Deel je tips en ervaringen via het reactieformulier hieronder.
