Home » Motivatie: hoe motiveer je leerlingen?

Motivatie: hoe motiveer je leerlingen?

De motivatie van leerlingen is een complex en veelomvattend begrip, hebben we gezien in de vorige afleveringen over zelfbeeld, emoties, overtuigingen, doelen van leerlingen (zoals het prestatiemotief of het vermijdingsmotief) en motivationele opvattingen. Vanuit deze begrippen geven we enkele praktische tips voor het motiveren van leerlingen. De nadruk ligt hierbij op het verhogen van de inzet en de focus op beheersing van de lesstof.

 

We hebben in deze reeks gezien dat veel leerlingen ego-georiënteerd zijn in plaats van taakgeoriënteerd. Dit heeft alles te maken met de rol van toetsing en competitie in het onderwijs. Hierdoor wordt het halen van goede cijfers belangrijker dan het echt goed beheersen van de lesstof. Dit heeft uiteraard gevolgen voor de motivatie van leerlingen: focus op prestaties in de vorm van cijfers (ego-oriëntatie) levert meer op dan focus op beheersing van de stof.

 
Op zich is het streven naar goede prestaties en hoge cijfers natuurlijk niet slecht. Toch kan het gevaarlijk zijn voor de motivatie van leerlingen: leerlingen zullen hard werken als ze succes hebben, maar zich afwenden van de taak als ze bang zijn de taak niet aan te kunnen. Voor de docent is het cruciaal om te proberen om ego-oriëntatie terug te dringen en te vervangen door beheersingsoriëntatie. Dit kan in alle lessituaties, bijvoorbeeld door het stellen van vragen over de lesstof aan de leerlingen. Benadruk hierbij dat je niet geïnteresseerd bent in een goed antwoord of goede uitkomst, maar dat je vooral het oplossingsproces belangrijk vindt. Vraag dus naar hun oplossingsstrategieën die zij hebben gebruikt en geef hun de kans te leren van hun fouten. Dit is niet altijd even gemakkelijk omdat ego-georiënteerde leerlingen niet graag nadenken over hun eigen fouten. Beneersingsgorienteerde leerlingen staan hier daarentegen positief tegenover.

 
Beheersingsleren kan ook een grotere rol spelen in het toetssysteem op school. Op bijna alle scholen kunnen leerlingen herkansingen maken voor de toetsen, tot soms zelf wel drie herkansingen. Hierdoor wordt een te grote nadruk gelegd op de prestatie op zich, wat ten koste gaat voor aandacht voor het daadwerkelijk beheersen van de stof. Leerlingen nemen de toetsen nog nauwelijks serieus en zien ze als een soort loterij. Ze  gaan minder hard werken. De leraren daarentegen moeten meer toetsen maken en nakijken. Alleen de leraren verhogen dus hun inzet.

 
Het prestatiegerichte systeem van de toetsen en vele herkansingen pas dus niet bij een systeem waarbij meer wordt bekeken naar beheersing en inzet. Ik geef daarom het volgende in overweging om: stel controleerbare eisen ten aanzien van inzet.  Bijvoorbeeld: iedere leerling moet tenminste 90% van de lessen volgen en voert de opgedragen taken (huiswerk) uit. Dit wordt gecontroleerd. Ik ga ervan uit dat een leerling die de lessen trouw volgt en zijn taken uitvoert, meer kans van slagen heeft bij toetsen. Stel dat leerling Jacco toch een onvoldoende haalt. Hij voldoet aan de eisen van inzet, want hij volgt met regelmaat de lessen en voert de opgedragen taken uit. Hij mag nu een foutenanalyse maken van de toets. Wat is er fout gegaan? Wat is de correcte oplossing en waarom? Jacco  levert deze foutenanalyse in bij zijn docent. Is de analyse correct, dan krijgt Jaco alsnog een 6. Jaco wordt beloond voor zijn inzet gedurende het schooljaar en krijgt een kans zijn fout zelf te herstellen. Slaagt hij hierin op eigen kracht, dan beklijft de leerstof veel beter. Zo kan de overstap worden gemaakt naar een ander systeem dat veel positiever is voor de motivatie van leerlingen.

Laatste onderwijsnieuws

Een kind fluistert een zin in het oor van een ander kind

 8 tips voor taalspelletjes

Deze tips helpen je om spelenderwijs te oefenen met taal. Ze zijn erg leuk in de klas, maar ook ideaal om kinderen thuis met hun ouders te laten oefenen.

Bekijk

Terugkijken: de (v)mbo-show

Om aandacht te schenken aan de beroepen waar vmbo'ers & mbo'ers onmisbaar in zijn, maakte NOS Stories een grote liveshow over o.a. het imago en gelijkheid.

Bekijk

Onbeperkt toegang
met je OvM account

Met het OvM account krijg je als onderwijsprofessional toegang tot meer artikelen en regel je welke informatie je wilt ontvangen. Bijvoorbeeld de nieuwsbrief of Juf & Meester.