Met 27 partijen op het stembiljet is het lastig het overzicht te bewaren. Zeker als je als leerkracht, wellicht wilt stemmen op basis van de onderwijsstandpunten. Daarom zetten wij ook deze verkiezingen de onderwijsstandpunten van de 10 grootste partijen op een rij. Zo zet jij op 29 oktober weloverwogen je kruisje!
Onderstaande standpunten zijn een greep uit de verkiezingsprogramma’s. Bekijk de partijprogramma’s op de websites van de partijen voor hun complete en officiële standpunten. Voor de volgorde van dit overzicht is de huidige peilingwijzer aangehouden.
PVV
Lijsttrekker: Geert Wilders
Website onderwijsstandpunten: https://www.pvv.nl/images/2025/PVV_Programma_Digi_2025.pdf
- De partij wil terug naar een traditioneel, gestructureerd onderwijsmodel waarin de nadruk ligt op basisvaardigheden als lezen, schrijven, rekenen en geschiedenis, zonder ruimte voor onderwerpen als gender, klimaat of seksuele voorlichting.
- Leraren moeten politiek neutraal zijn, orde en discipline herstellen in de klas en kinderen leren hóé ze moeten denken, niet wát ze moeten denken; opvoeding is aan de ouders.
- Op iedere school moet weer expliciet aandacht zijn voor vaderlandse geschiedenis en de Nederlandse taal; zowel in de klas als op het schoolplein wordt uitsluitend Nederlands gesproken.
- Islamitisch onderwijs moet worden verboden, omdat dit niet verenigbaar is met de kernwaarden van de Nederlandse democratie en daarom geen bescherming verdient onder de vrijheid van onderwijs.
- Het hoger onderwijs moet weer primair op Nederlanders gericht zijn: bacheloropleidingen volledig in het Nederlands en een sterke beperking van het aantal buitenlandse studenten dat hier kan studeren.
GroenLinks-PvdA
Lijsttrekker: Frans Timmermans
Website onderwijsstandpunten: https://groenlinkspvda.nl/standpunten/onderwijs/
- Alle kinderen moeten met gelijke kansen kunnen beginnen; daarom komt er gratis publieke kinderopvang, voorschoolse educatie en verlengd ouderschapsverlof, zodat de basis voor ieder kind stevig en eerlijk is.
- Het onderwijs moet de ‘grote gelijkmaker’ zijn; de partij wil kleinere klassen, gezonde lunches, één landelijke doorstroomtoets en brede brugklassen om leerlingen meer tijd te geven hun talenten te ontwikkelen.
- Het lerarentekort wordt aangepakt met hogere salarissen, vaste contracten, minder administratieve lasten en meer ruimte voor zij-instromers en terugkerende docenten, zodat de werkdruk echt vermindert.
- Commerciële bijlesbureaus en winstgericht onderwijs krijgen geen plek meer; publiek geld moet volledig naar goed onderwijs, samenwerking tussen scholen en duurzame leermiddelen gaan.
- Studenten en mbo’ers krijgen eerlijkere kansen door verplichte stagematching, gelijke rechten voor mbo-studenten, een vaste stagevergoeding en een rechtvaardige basisbeurs, zodat niemand wordt buitengesloten.
CDA
Lijsttrekker: Henri Bontenbal
Website onderwijsstandpunten: https://www.cda.nl/themas/goed-onderwijs/
- Elk kind moet een sterke basis meekrijgen: goed leren lezen, schrijven en rekenen, met daarnaast digitale vaardigheden en burgerschap en minder administratieve ballast voor scholen.
- De vrijheid van onderwijs wordt nadrukkelijk verdedigd: ouders houden het recht een school te kiezen die past bij hun overtuiging, zolang de kwaliteit van het onderwijs gegarandeerd is.
- Passend onderwijs betekent dat speciale scholen blijven bestaan waar dat nodig is, maar dat er tegelijk wordt toegewerkt naar inclusiever onderwijs waarin kinderen zoveel mogelijk samen leren.
- Het lerarentekort wordt bestreden met snellere routes voor zij-instromers, extra huisvesting voor docenten en betere ondersteuning op scholen in kwetsbare wijken.
- Mbo en vakmanschap krijgen meer waardering via een nieuw mbo-pact, een speciaal stagefonds en nauwere samenwerking met werkgevers, zodat vakonderwijs aantrekkelijk en toekomstbestendig blijft.
VVD
Lijsttrekker: Dilan Yesilgöz
Website onderwijsstandpunten: https://www.vvd.nl/standpunten/onderwijs/
- Basisvaardigheden zoals taal, rekenen en digitale kennis krijgen prioriteit. Het curriculum wordt minder overladen en vernieuwd, zodat leerlingen beter voorbereid zijn op de arbeidsmarkt van de toekomst.
- Het lerarentekort wordt aangepakt met betere arbeidsvoorwaarden, intensieve begeleiding van startende leraren, uitbreiding van werkuren waar nodig en meer ruimte voor zij-instromers en praktijkprofessionals.
- Praktijkgericht onderwijs wordt versterkt: techniek krijgt een grotere plek in het curriculum, leerlingen maken via stages en projecten kennis met het bedrijfsleven en mbo en vakmanschap krijgen meer waardering.
- Passend onderwijs blijft een speerpunt: speciale voorzieningen worden verbeterd, plusklassen en voltijds hoogbegaafdheidsonderwijs komen beschikbaar in elke regio en maatwerk wordt geboden voor leerlingen met bijzondere talenten of ondersteuningsbehoeften.
- In het hoger onderwijs wordt de aansluiting op de arbeidsmarkt verbeterd: opleidingen worden beoordeeld op baankansen, studies in tekortsectoren worden aantrekkelijker met lagere collegegelden en studenten die nominaal afstuderen krijgen een bonus.
D66
Lijsttrekker: Rob Jetten
Website onderwijsstandpunten: https://d66.nl/standpunten/onderwijs-en-wetenschap/
- Een sterke basis voor ieder kind: goed leren lezen, schrijven, rekenen en burgerschap, met aandacht voor digitale vaardigheden. Brede brugklassen en bijna gratis kinderopvang zorgen voor gelijke kansen vanaf jonge leeftijd.
- Leraren en schoolleiders krijgen tijd, vertrouwen en ruimte om zich professioneel te ontwikkelen, ondersteund door een nationale academie en extra aandacht voor kwetsbare scholen.
- Passend onderwijs voor elk kind: langer de tijd om talenten te ontdekken, brede brugklassen tot 15 jaar en ontwikkelingsprofessionals voor gerichte ondersteuning.
- Schoolgebouwen worden gerenoveerd of nieuw gebouwd, met focus op toegankelijkheid, ventilatie, rustplekken en duurzaamheid voor een gezonde leeromgeving.
- Studenten en mbo’ers krijgen betere voorwaarden: hogere basisbeurs, eerlijke stagevergoeding, meer studentenhuisvesting en ruimte voor maatwerk in studie en internationalisering.
JA21
Lijsttrekker: Joost Eerdmans
Website onderwijsstandpunten: https://ja21.nl/standpunten/onderwijs-en-ontwikkeling/
- Docent en leerling centraal: leraren krijgen meer gezag en hun advies is leidend bij doorstroom en plaatsing, met maximaal 6% van werktijd aan administratie.
- Basisvaardigheden op orde: extra focus op taal, lezen en rekenen, rust in de klas met voorzieningen voor leerlingen met ernstige gedragsproblemen.
- Waardering voor mbo en praktijkonderwijs: ambacht en praktijk leren krijgen meer nadruk, aansluitend op arbeidsmarktbehoefte.
- Nederlandse waarden en vrijheden in onderwijs: vrijheid van meningsuiting, gelijkheid, democratische rechtsstaat, zonder ideologische indoctrinatie; debat over modernisering van artikel 23 GW.
- Hoger onderwijs: minder afhankelijk van buitenlandse studenten, Nederlands als hoofdtalige onderwijsomgeving, financiering op basis van kwaliteit en maatschappelijke impact, bezuiniging op wetenschappelijk onderwijs ongedaan maken.
SP
Lijsttrekker: Jimmy Dijk
Website onderwijsstandpunten: https://www.sp.nl/standpunten/onderwijs-en-sport/
- Kleine klassen en kleinschalig onderwijs verminderen bureaucratie en verhogen aandacht voor leerlingen, vooral in kwetsbare wijken.
- Gelijke kansen voor elk kind: publieke kinderopvang, geen uitsluiting door ouderbijdragen en minimaal drie uur per week sport op school.
- Studeren zonder schulden: hogere basis- en aanvullende beurs, compensatieregeling voor oud-studenten, meer persoonlijke begeleiding en contacturen.
- Leraren krijgen meer waardering en minder werkdruk: hogere salarissen, extra beloning voor kwetsbare scholen en onderwijsgeld gaat volledig naar onderwijs.
- Passend onderwijs en cultuur: kinderbehoefte staat centraal, betere toegang tot speciaal onderwijs en leerlingenvervoer. Cultuur en sport toegankelijk voor alle kinderen met eerlijke beloning voor makers.
PvdD
Lijstrekker: Esther Ouwehand
Website onderwijsstandpunten: https://www.partijvoordedieren.nl/onze-idealen/kennis-cultuur
- Cultuur- en muziekeducatie: scholen bieden vaste plekken voor kunst, muziek en cultuur en werken samen met bibliotheken, musea, verenigingen en podia.
- Gezond en duurzaam onderwijs: groene schoolpleinen, buitenlessen en gezonde, plantaardige maaltijden verbeteren welzijn, concentratie en gelijke kansen van leerlingen. Lesmateriaal uit schadelijke sectoren wordt uitgesloten.
- Betaalbaar en stressvrij studeren: studenten krijgen royale compensatie voor studieschulden, 0% rente, geen meekijksoftware en meer aandacht voor geestelijke gezondheid.
- Inclusief en passend onderwijs: onderwijs is toegankelijk voor alle leerlingen, ongeacht achtergrond of talent. Leerlingen staan centraal en cijfers zijn niet allesbepalend.
- Milieu- en natuureducatie: extra investering in educatie over duurzaamheid, klimaat, dierenwelzijn en natuurinclusief ondernemen, ook in de lerarenopleiding.
BBB
Lijsttrekker: Caroline van der Plas
Website onderwijsstandpunten: https://boerburgerbeweging.nl/tweede-kamerverkiezingen-2025/
- Voor alle studenten wordt een basisbeurs beschikbaar gesteld, zodat studeren voor iedereen financieel haalbaar wordt en niet afhankelijk is van inkomen of achtergrond.
- Lesmateriaal en schoolboeken moeten feitelijk correct zijn; suggestieve of onjuiste informatie over sectoren of groepen mensen wordt verwijderd, gecontroleerd door een deskundige commissie.
- Voedselonderwijs wordt verplicht op de basisschool, met nadruk op boerderijeducatie, kooklessen en kennis over voeding en landbouwpraktijken.
- Het onderwijs erkent zowel theoretisch als praktisch opgeleiden en sluit beter aan bij hun talenten, zonder onderscheid te maken tussen hoog- of laagopgeleiden.
- Toegang tot hoger onderwijs moet ook in landelijke gebieden goed geregeld zijn, bijvoorbeeld via afstandsonderwijs gecombineerd met fysieke lesdagen, zodat studenten niet hoeven te verhuizen en het platteland nieuwe impulsen kan krijgen.
CU
Lijsttrekker: Mirjam Bikker
Website onderwijsstandpunten: https://www.christenunie.nl/wp-content/uploads/2025/09/CU_Verkiezingsprogramma_2025.pdf
- Vrijheid van onderwijs: scholen geven onderwijs volgens eigen levensbeschouwing of visie, ouders kiezen vrij en scholen behouden regie over beleid.
- Basisvaardigheden: lezen, schrijven en rekenen worden gedurende de hele schoolloopbaan structureel onderhouden.
- Lerarentekort aanpakken: voldoende gekwalificeerde leraren door betere beloning, minder werkdruk, loopbaanperspectief en hoge instroomeisen.
- Gelijke kansen: alle kinderen krijgen dezelfde kansen, met extra middelen voor scholen met uitdagingen en ondersteuning binnen school.
- Passend en inclusief onderwijs: onderwijs sluit aan bij de mogelijkheden van elk kind, met samenwerking met ouders en zorg, ruimte voor speciaal onderwijs en brede brugklassen.
Wil je de onderwijsstandpunten van de andere (grootste) politieke partijen weten?
Bekijk dan de verkiezingsprogramma’s:
- DENK – Lijsttrekker: Stephan van Baarle – Standpunten onderwijs: https://www.bewegingdenk.nl/onderwijs/
- FvD – Lijstttrekker: Lidewij de Vos – Standpunten onderwijs:
https://fvd.nl/standpunten/onderwijs-en-cultuur - Volt – Lijsttrekker: Laurens Dassen – Standpunten onderwijs:
https://voltnederland.org/standpunten/ga-voor-een-goede-basis/toekomstgericht-onderwijs - SGP – Lijsttrekker: Chris Stoffer – Standpunten onderwijs:
https://sgp.nl/verkiezingsprogramma/verkiezingsprogrammah4 - NSC – Lijsttrekker: Eddy van Hijum – Standpunten onderwijs:
https://partijnieuwsociaalcontract.nl/goed-onderwijs
