Waarom schrijven met de hand goed is

In onze digitale wereld wordt schrijven steeds vaker vervangen door typen. Als dat de toekomst is van kinderen, waarom leren we ze dan nog steeds schrijven? Wat doet schrijven met een kind? Waarom is het belangrijk voor de motoriek? In dit artikel geven we vier argumenten waarom een toetsenbord het schrift nooit helemaal mag vervangen.

Hoe maak jij een notitie als je onderweg bent? Waarschijnlijk via een notitie-app op je smartphone. Of je zet een afspraak in je digitale agenda, want die heb je toch altijd bij de hand. In Finland heeft de Onderwijsraad enkele jaren geleden besloten om schrijflessen te vervangen door typlessen. Bij ons loopt het zo’n vaart nog niet. Wel is het een onderwerp om over na te denken, zeker nu typen steeds relevanter lijkt te worden. Dus waarom is het nog steeds zo belangrijk om kinderen te leren schrijven? We geven vier argumenten.

1. Schrijven is hersengymnastiek

Als we schrijven zijn onze hersenen hard aan het werk. Hersenontwikkeling, -activiteit en -functie worden erdoor geactiveerd. Door beweging, richting en druk op de pen zenden we signalen naar de hersenen. De linker- en rechterhelft van onze hersenen werken samen. Diverse processen in de hersenen worden geactiveerd: motoriek, ruimtelijk inzicht, klank-tekenkoppeling, taal en emotie. En de motorische handeling van het schrijven ondersteunt het geheugen om lettervormen te onthouden.

2. Schrijven zorgt voor meer letter- en tekstbegrip

Dat die motorische handelingen een belangrijke rol spelen bij het leren lezen, blijkt uit Frans onderzoek: daar onderzochten onderzoekers de invloed van het schrijven en het intoetsen van letters op de letterherkenning van jonge kinderen. Letters schrijven bleek vooral bij oudere kinderen (rond 4 jaar) tot betere herkenning te leiden. Bij typen is de beweging voor alle letters hetzelfde: de toets indrukken staat dan los van de grafische vorm en betekenis.

3. Schrijven is goed voor de motorische ontwikkeling

Goed leren schrijven kan alleen met veel oefening. Een goede schrijfhouding is daarbij heel belangrijk. Dat vraagt om een goede lichaamscoördinatie. Schrijven heeft een positief effect op de ontwikkeling van zowel de grote als de kleine motoriek. Ogen, hersenen, nek, spieren in de vingers – alles moet met elkaar samenwerken. Daarom is schrijven is een van de moeilijkste vaardigheden die we kinderen kunnen leren. En als je het eenmaal kan moet je het ook blijven doen, anders wordt je handschrift slechter en ga je langzamer schrijven.

Geldt dat ook als je meer typt dan schrijft? Ja, in een onderzoek werden twee groepen volwassenen vergeleken: een ‘computergroep’ (die vooral de computer gebruikten voor tekstverwerking) en een ‘schrijfgroep’. Bij het volgen van een lijn met een pen bleek de computergroep veel langzamer dan de schrijfgroep. Meer typen en minder schrijven heeft dus niet alleen invloed op handschrift, maar ook op andere gerelateerde motorische vaardigheden.

4. Schrijven zorgt voor betere concentratie

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat kinderen beter leren als ze hun aantekeningen met pen en papier maken. Schrijvend aantekeningen maken betekent dat leerlingen de uitleg van de leraar in hun eigen woorden moeten herschrijven. Je schrijft immers niet zo snel als de leraar praat. Handgeschreven aantekeningen worden zo in feite al een samenvatting van de lesstof. Zo begrijpen kinderen de stof beter en blijven feiten beter hangen – en dit geldt zowel voor de korte termijn (meteen na de les) als op de langere termijn (na enkele weken).

Schrijven of typen?

Wat doen de kinderen in jouw klas het liefste: schrijven of typen? Met deze lessuggestie kunnen ze dat zelf onderzoeken. Wil je weten wat Hoogleraar Onderwijspsychologie Paul Kirschner hiervan vindt? Lees dan het artikel leren en lezen: van papier of scherm?

Hoe gaat het met de handschriftontwikkeling van de kinderen in jouw klas? Deel je reactie via onderstaand reactieformulier.