Wangslijmtest voor vrouwelijke atleten

Alle vrouwelijke atleten die willen deelnemen aan door de IAAF (Wereld Atletiek Federatie) georganiseerde wedstrijden moeten voortaan eenmalig een geslachtstest ondergaan met behulp van hun wangslijmcellen. Die test komt in plaats van een meting van het testosterongehalte van ‘verdachte vrouwen’. Zij moesten bij een te hoog testosterongehalte medicijnen slikken om dat gehalte omlaag te brengen. Deden ze dat niet, dan mochten ze niet aan wedstrijden meedoen.

Bekijk de video (Engelstalig). Maak daarna de opdrachten.

Opdrachten

1 De wangslijmvliestest is in staat om vast te stellen of er een SRY-gen in de cellen van de onderzochte persoon zit.
In welk chromosoom komt dat gen voor?

2 Leg uit dat een mutatie in het SRY-gen ervoor kan zorgen dat er geen testosteron kan ontstaan.

3 Het komt ook voor dat het SRY-gen wel zorgt voor de aanmaak van testosteron, maar dit testosteron geen effect heeft. Dat komt doordat op het X-chromosoom van het embryo een AR-gen een mutatie bevat. Daardoor ontstaat een niet-functioneel receptoreiwit in het celmembraan van de cellen die testosteron binnen moeten laten. Het embryo is daardoor ongevoelig voor testosteron en groeit fenotypisch uit tot een meisje. Dit heet een AOS-meisje. AOS staat voor Androgeen Ongevoeligheid Syndroom.
Leg uit dat zowel bij de situatie in opdracht 2 als in opdracht 3 atleten onterecht worden uitgesloten door de wangslijmtest.

4 Net als voor veel andere eigenschappen bij de mens is er ook bij hormoonconcentraties sprake van een normaalverdeling: de meeste mannen hebben een gemiddelde testosteronconcentratie, maar er zijn ook (weinig) mannen met een hoge en (weinig) mannen met een lage concentratie. Vrouwen vormen ook testosteron, ook daar is sprake van een normaalverdeling.
Welke uitspraak hieronder is juist?
A Bij alle mannen is de testosteronconcentratie hoger dan bij vrouwen.
B De gemiddelde testosteronconcentratie van mannen en vrouwen verschilt maar weinig.
C Sommige vrouwen hebben een hogere testosteronconcentratie dan sommige mannen.

5 De Zuid-Afrikaanse atlete Caster Semenya werd na het behalen van enkele titels verplicht om haar hoge testosteronconcentratie met medicijnen omlaag te brengen. Artsen maakten hier om medische redenen bezwaar tegen.
Wat zou hun bezwaar kunnen zijn?

6 Naast de testis zorgt ook de bijnierschors voor de aanmaak van testosteron. Personen met AGS (Adreno Genitaal Syndroom) maken vaak veel testosteron.
Worden vrouwen met dit syndroom door de wangslijmtest uitgesloten? Leg je antwoord uit.

Van de makers van Biologie voor jou