De traditionele rekenles, vaak geassocieerd met stil werken en het reproduceren van sommen, wordt steeds vaker vervangen door een dynamischer aanpak: spelenderwijs leren. In meer en meer klaslokalen klinkt gelach en geroezemoes tijdens rekenmomenten. Niet omdat de discipline verslapt, maar omdat spellen en beweging doelbewust worden ingezet. Deze verschuiving is geen modegril gebleken, maar een blijvend antwoord op groeiende inzichten over hoe kinderen, met name in het basisonderwijs, effectief leren en gemotiveerd blijven voor het soms abstracte vak rekenen.
De pedagogische kracht van spel
Waarom blijkt deze speelse benadering zo effectief? De kern ligt in de verschuiving van extrinsieke naar intrinsieke motivatie. Een goed rekenspel haalt de druk van het ‘moeten presteren’ weg en prikkelt de natuurlijke nieuwsgierigheid en het probleemoplossend vermogen van kinderen. Ze zijn actief bezig, passen kennis toe in een betekenisvolle context en ervaren direct succes of de noodzaak voor een andere strategie. Dit actieve leren sluit beter aan bij de ontwikkelingsfase van jonge kinderen, die vaak leren door te doen, te ervaren en te bewegen. Bovendien bieden spelvormen een uitstekende context voor het oefenen van essentiële vaardigheden zoals automatiseren, getalbegrip en het flexibel toepassen van rekenstrategieën, zonder dat het als eentonig ‘stampwerk’ wordt ervaren. Hierdoor is spelenderwijs leren ook voor oudere kinderen nog relevant.
De lesmethodes Pluspunt 4 en De wereld in getallen 5 sluiten hier op aan door t/m groep 6 lesmateriaal voor spelend en bewegend leren aan te bieden (zie de downloads in de digibordsoftware).
Van plezier naar leerrendement: de rol van de leerkracht
Natuurlijk is niet elk spel automatisch een effectieve rekenactiviteit. De kracht zit in de doelgerichte inzet door de leerkracht. Het vraagt om een goede analyse: welk specifiek rekendoel wil ik bereiken? Welke spelvorm sluit hierbij aan? Hoe zorg ik voor differentiatie binnen het spel? Onderwijsadviseur en auteur Margreeth Mulder, nauw betrokken bij de ontwikkeling van rekenmaterialen, benadrukt de positieve impact als het goed wordt aangepakt: ‘Ik zie steeds weer dat kinderen door spelenderwijs leren meer plezier en motivatie hebben tijdens de rekenlessen – en dat geldt ook voor leerkrachten.’ Die laatste toevoeging is niet onbelangrijk; een speelse werkvorm kan ook voor jou als leerkracht een verfrissende afwisseling zijn en nieuwe energie geven.
Uitdagingen en ondersteuning
Ondanks de voordelen, ervaren leerkrachten soms drempels. De waan van de dag, een vol programma en de behoefte aan structuur kunnen het lastig maken om ruimte te vinden voor spelvormen. Hoe integreer je dit effectief zonder de leerlijnen uit het oog te verliezen? Wanneer zet je een spel in: als vervanging, als extra oefening, of tijdens specifieke momenten zoals remediëring of parkeerweken? Het vergt een andere manier van klassenmanagement en soms het lef om de controle van een gestructureerde, klassikale instructie deels los te laten.
Methodes bieden handvatten
Lesmethodes spelen in op deze behoefte aan ondersteuning. De nieuwste rekenmethodes integreren spelenderwijs leren op een gestructureerde manier. Deze methodes bieden specifieke katernen en suggesties waarin spelvormen direct gekoppeld worden aan de lesdoelen, leerlijnen en zelfs de weektaken of conditietraining. Dit biedt leerkrachten concrete handvatten om spellen doelgericht in te zetten, met duidelijke observatiepunten en suggesties voor organisatie en differentiatie. Én ze kunnen zelf de keuze maken of ze de activiteiten wel of niet inzetten, doordat de methodes zowel de reguliere les aanbieden alsook de spelsuggesties ter vervanging of aanvulling op (delen van) de les.
Verder lezen
Ben je benieuwd hoe deze integratie van spelenderwijs leren er in de praktijk uitziet binnen De wereld in getallen 5 en Pluspunt 4? Welke specifieke spellen worden ingezet voor bijvoorbeeld leren splitsen, optellen boven het tiental of leren vermenigvuldigen in de onderbouw? Of bijvoorbeeld voor breuken, meten of automatiseren in de bovenbouw. En hoe sluiten deze aan op de didactiek van de methode? Lees het volledige artikel voor een diepgaande blik op de aanpak, materialen en praktische tips voor spelenderwijs rekenen met De wereld in getallen en Pluspunt.
