Home » Hoe creëer je een optimale, motiverende leeromgeving?

Hoe creëer je een optimale, motiverende leeromgeving?

De droom van iedere docent: een klas vol intrinsiek gemotiveerde leerlingen. Helaas is de praktijk een stuk weerbarstiger en zijn niet alle leerlingen even gemotiveerd om te leren. Om leerlingen intrinsiek te motiveren, dien je als docent in te spelen op hun basisbehoeften. In dit artikel lees je hoe je dat kunt doen.

Intrinsieke motivatie: het soort motivatie dat vanuit leerlingen zelf komt. Intrinsiek gemotiveerde leerlingen leren niet omdat het van buitenaf wordt opgelegd (extrinsiek), maar omdat ze het zelf graag willen. Ze zijn geïnteresseerd en nieuwsgierig naar het onderwerp en hebben plezier in het leren an sich. Intrinsieke motivatie zit deels in de genen, maar het is niet iets dat je simpelweg hebt of niet hebt. Je kunt er als docent invloed op uitoefenen door in te spelen op hun basisbehoeften: autonomie, sociale verbondenheid en competentie (Ryan & Deci, 2000). Intrinsiek motiveren via de extrinsieke weg, zeg maar.

1. Autonomie
Leerlingen die autonomie ervaren, hebben het gevoel zelf richting te kunnen geven aan en verantwoordelijk te zijn voor het eigen leerproces. Als docent kun je hierop inspelen door vraaggericht onderwijs te bieden. Daarbij hoort een uitnodigende houding, waarin plaats is voor inbreng van (individuele) leerlingen. Bijvoorbeeld door ze zelf te laten kiezen op welke manier ze een onderwerp willen onderzoeken. Of door bij aanvang van de les te informeren naar wat leerlingen graag te weten zouden willen komen over het onderwerp dat de komende periode op het programma staat. De mate waarin je als docent bereid bent om de regie over het leerproces te delen, is afhankelijk van het leerjaar, het niveau en de huidige kennis: gemiddeld genomen én per individuele leerling.

2. Sociale verbondenheid
Goede relaties tussen docenten en leerlingen hebben een positieve uitwerking op de prestaties en motivaties van leerlingen. De tweede basisbehoefte is dan ook sociale verbondenheid: het gevoel dat je elkaar kunt vertrouwen. Als docent kun je aan die relatie werken door je geïnteresseerd, geduldig en zorgzaam op te stellen. Niet alleen met betrekking tot de lesinhoud, maar ook op persoonlijk niveau. Heb je iets ontzettend leuks gedaan? Schroom niet om er uitgebreid aan leerlingen over te vertellen en ga ook eens een-op-een het gesprek met ze aan. Leerlingen vinden het prettig om de persoon achter de docent te leren kennen en iets van zichzelf te laten zien. Spreek leerlingen daarnaast aan op hun sterke punten en zoek samen naar oplossingen voor problemen.

3. Competentie
Competentiegevoelens zijn een belangrijke voorwaarde voor intrinsieke motivatie. Het gaat er hierbij niet zozeer om of een leerling iets daadwerkelijk kan, maar of hij zich competent voelt om iets te kunnen doen. Om die reden is een heldere, steeds terugkerende instructie aan het begin van de les van essentieel belang. Pak dit zo structureel mogelijk aan, want in een gestructureerde omgeving voelen leerling zich competenter. Daarnaast is het ook belangrijk om leerlingen aan te moedigen. Is een onderwerp of een opdracht lastig? Vertel dat er dan bij. Zo merken leerlingen dat het niet vreemd is als ze de opdracht niet gelijk begrijpen.

Wat is jouw gouden tip met betrekking tot het intrinsiek motiveren van leerlingen? Deel je tips, trucs en ervaringen in een reactie via onderstaand reactieformulier.

Laatste onderwijsnieuws

De voeten van een persoon op een kruispunt

Column: Leren twijfelen is leren denken

Directeur Danny Weeda over de kracht van twijfelen: 'Zo liet ik zien dat twijfelen niet zwak is, maar kritisch leert kijken op je eigen denken.'

Bekijk

Onbeperkt toegang
met je OvM account

Met het OvM account krijg je als onderwijsprofessional toegang tot meer artikelen en regel je welke informatie je wilt ontvangen. Bijvoorbeeld de nieuwsbrief of Juf & Meester.