Deze nieuwe interactieve serie gaat over het brein in de 21e eeuw. Samen met u wil ik gaan kijken naar de wijze waarop onze hersenen (en die van onze leerlingen) zich aan de nieuwe digitale omgeving aanpassen. U, als lezers, krijgt hierbij een belangrijke taak. Ik nodig u uit daadwerkelijk mee te denken en indien mogelijk mij op de hoogte te houden van ontwikkelingen die u signaleert en opvattingen die u hierover heeft. Uw mening wordt zeer op prijs gesteld. U bepaalt mede de onderwerpen en de inhoud van de artikelen. Ik zal proberen samen met de andere lezers op uw bijdragen te reageren.
Bent u een jager of een landbouwer? Vertoont u misschien afwijkend gedrag?
Er kwamen nogal wat reacties op mijn artikel over vreemdetaalverwerving VTV 7. Deze reacties hebben mij ertoe gebracht een uitstapje te wagen naar de prehistorie toen homo sapiens reeds tienduizenden jaren bezig was zich vanuit Afrika te verspreiden over de wereld. Zo’n 11.000 jaar geleden sloegen onze verre voorouders een nieuw evolutionair pad in. Geleidelijk veranderde hun bestaan van rondtrekkende jagers en verzamelaars in een meer sedentair bestaan van landbouwers. In VTV 8 hebben we gezien dat in de vele miljoenen jaren daarvoor, tot nog voor het ontstaan van de mensheid, er genetisch materiaal ontstond en werd doorgegeven aan volgende generaties van steeds meer uiteenlopende organismen. Organismen en dus ook mensen maken selecties uit het aanwezige genetische materiaal om zich zo goed mogelijk aan te passen aan zich geleidelijk wijzigende omstandigheden.
De omslag van het jagersbestaan naar het landbouwersbestaan bleek een succesformule te zijn. Landbouw bleek namelijk veel meer voedsel op te leveren dan de jacht. Het was dus een soort pre-industriële revolutie, die de plaats van de mensheid temidden van de natuur voorgoed veranderde. Niet alleen leverde landbouw veel meer voedsel op, het stelde mensen ook in staat in veel grotere groepen bijeen te gaan wonen. Dit verhoogde de veiligheid en leidde op den duur ook tot meer macht over de omgeving.
Maar aan landbouwers worden heel andere eisen gesteld dan aan jagers. Zo’n relatief snelle verandering kan het genetisch materiaal niet bijhouden, het proces van genetische verandering duurt honderdduizenden jaren. Niet iedere jager is dus landbouwer geworden. Oftewel: we zitten met ons genetisch materiaal uit de steentijd in het digitale tijdperk van de 21e eeuw! Anders gezegd zijn we nog steeds jagers, landbouwers en vissers. Daar komen we voorlopig niet van af.
De meesten van ons zijn zich steeds meer gedragen als landbouwers. Kwaliteiten als doelgericht zijn, rekening houden met gevolgen op lange termijn, geduld kunnen betrachten, voorzichtig zijn en teamspeler zijn worden in onze westerse maatschappij dan ook hoog gewaardeerd. Mensen met deze eigenschappen zijn het beste aangepast aan de wereld die we hebben gecreëerd. Ze zijn mainstream.
Sommigen van ons vertonen echter nog steeds de kenmerken van jagers: ze zijn impulsief, zwak in planning, ongeduldig. Wat betekenen deze verschillen in psychologische make-up voor mensen die afwijken van de mainstream?
Wij geven ze volgens Thom Hartmann in zijn beroemde boek ADHD (2000) het predicaat: gestoord.
Onderaan vindt u de criteria voor ADHD zoals geformuleerd door Hallowell en Ratey. In het schema hiernaast: het klinisch beeld van ADHD als stoornis met daarnaast het jagersmodel en de tegenovergestelde kenmerken van landbouwers.
Wat betekenen deze kwalitatieve verschillen tussen mensen voor ons onderwijs? Hoe kunnen we met deze wetenschap het beste halen uit onze jagers en landbouwers? Ik zie graag uw reacties tegemoet.
Criteria voor ADHD (volgens Hallowell en Ratey)
• Gevoel van onderprestatie
• Gebrek aan organisatie
• Neiging tot chronisch uitstellen
• Met honderd-en-één dingen bezig zijn en niets afmaken
• De neiging hebben er dingen uit te flappen
• Constant zoeken naar kicks
• Zich snel vervelen
• Snel afgeleid zijn
• Vaak creatief, intuïtief en hoogbegaafd
• Moeite hebben met het volgen van regels en procedures
• Ongeduldig, lage frustratiedrempel
• Impulsief
• Neiging hebben zich eindeloos, grenzeloos zorgen te maken
• Gevoel voor naderend onheil afgewisseld met het nemen van grote risico’s
• Stemmingsschommelingen
• Rusteloosheid
• Neiging tot verslaving
• Chronisch tekort aan eigenwaarde
• Gebrekkige zelfobservatie
• ADHD in de familie
Hallowell en Ratey stellen dat er van ADHD sprake is wanner er 12 of meer van deze 20 symptomen voor een persoon gelden. Ook moeten deze kenmerken al tijdens de kindertijd aanwezig zijn geweest en mogen ze niet verklaard kunnen worden vanuit andere medische of psychiatrische aandoeningen.
Wat een interessant artikel. Ik ga me erin verdiepen en kom en nog op terug.
Hallo Henk, ik heb op Twitter melding gemaakt van dit boeiende artikel en kreeg meteen een aardige reactie
RT@integratiecoach Het brein in de 21ste eeuw – boeiend interactief artikel van Henk Witteman op de site http://www.onderwijsvanmorg…
Prachtig artikel. Ook goede wending die jij maar ook Jur inzet. Degelijke informatie met de vraag naar het veld om er wat mee te doen. Ik ga direkt in het nieuwe schooljaar met de deskundigen op mijn school over dit artikel een reaktie schrijven.
ik heb nog een energizer voor je,(vroeger toen jij nog in Heerlen werkte, gingen we naar le Barock in de Geleenstraat om er onze energie te halen, weet je nog wel)
http://www.youtube.com/watch?v=205fx3ubvgA&feature=related
Theo Wismans. Het lijkt me leuk met een oud-leerling een gesprek te voeren. Ik neem a.s. maandag contact met je op.
Een interessante zienswijze. Ik had er al iets over gelezen op internet.
Jammer vind ik dat, volgens Thom Hartmann, de AD(H)D ers het predicaat gestoord meekrijgen. Volgens mij is het alleen en andere manier van in het leven staan. Niet beter en niet slechter als bij de “landbouwers”. Je vindt bij de “jagers” vele kunstenaars en geleerden zoals bijv. Einstein, heb ik geleerd. Die kun je toch met geen mogelijkheid gestoord noemen. Misschien alleen in het onderwijs, want veel van deze mensen hadden geen voorbeeldige schoolcarrière en kwamen pas laat “op gang”.
Waarom vindt u trouwens de “jagersgenen”: genen uit het stenen tijdperk in de digitale wereld van de 21ste eeuw? Ik denk dat je in het virtuele tijdperk juist meer kunt hebben aan de “jagersgenen”.
Ik heb een zoon met de diagnose ADD. Hij is niet druk, maar wel snel afgeleid. Dit geeft al jarenlang problemen op school, die hij door een (boven-)gemiddeld IQ tot nu toe wel te boven kon komen. Hij had op de basisschool nooit zijn werk af, maar dat had geen consequenties. Nu in het VO gaat het mis! De school heeft er geen oplossing voor. Jammer, want hij is razendsnel op de computer en leert thuis een heleboel wat wel zijn interesse heeft. Op school droomt hij of wordt afgeleid door de sociale interacties, die hij haarscherp aanvoelt! Tijdens de studie-uren komt er weinig uit zijn handen. Op school lijdt hij onder motivatie -, faalangst – en “reputatie”-problemen. Hij vertoont “vluchtgedrag en “aangeleerde” hulpeloosheid.
Was de school ook maar zo computergericht bezig, maar alles gaat nog vaak klassikaal / frontaal! Volgens mij is er in geschiedenis geen tijdperk geweest met zo’n gapend gat tussen de ervaring van de leerlingen buiten school (snel, computergestuurd, afwisselend met veel beeld via allerlei media) als de praktijk in de scholen. Is het niet andersom en zitten de scholen in het virtuele tijdperk van de 21ste eeuw nog opgescheept met sterk verouderde “landbouwersgenen”?
Ik dacht dat er juist in dit tijdperk meer behoefte was aan de “jagers”, maar hoe komen ze zonder kleerscheuren langs de (onbewust) meedogenloze praktijken van de “landbouwers”? Wordt het geen tijd voor bezinning op andere lesmaterialen en –methoden?
Jack. Bedankt voor je bijdrage. Ik begrijp je zorgen om je zoon. Ik wil echter niet op mijn volgende artikel vooruitlopen. Want daarin zul je zien dat de toekomst voor “adhd-ers” er wel eens heel zonnig kan uitzien. En persiflerend en adapterend aan een vermoedelijk andere grote ADHD-er, Jan Pieterszoon Coen: “Ende despereert niet, ende ontzie de schoolen niet. Er kan door ADHD-ers iets groots verricht worden!
Wat heerlijk. Mijn zoon Jeroen is een jager en geen gestoorde puber. Niet alleen wij zijn opgelucht, maar hijzelf ook. Dr. Witteman, het is zo waar wat u schrijft. Waarom zien de leraren op ziijn school dit niet? Wij zijn het helemaal eens met de reactie van Jack. Veel leraren hebben een mentaliteit van landbouwers. En wat een geweldige site is onderwijs voor morgen. Ga zo door, redactie.
T. Wismans, Jack, ouderpaar. Onze dochter heeft PDD-NOS, maar is in staat om met voldoende structuur en hulp HAVO te volgen. Zij zit ook met enkele adhd-kinderen op school. Het is goed dat er mensen en scholen zijn die niet over gestoorde kinderen spreken. De uitleg van jagers en landbouwers sprak mij erg aan. Ik kan me voorstellen dat deze uitleg een opluchting is voor ouders en kinderen.
Op een “professionele” site kwam ik de volgende beweringen tegen:
1. Wetenschappelijk onderzoek wijst telkens uit dat ADHD meestal in familieverband terug is te vinden. Een pediatrisch onderzoek wees uit dat een kind van een volwassene die ADHD heeft ongeveer 25 % kans heeft om ook ADHD te krijgen. ADHD die aanwezig blijft na de kindertijd blijkt ook meer genetisch bepaald te zijn dan ADHD die verdwijnt bij het ouder worden.
DE ZINSNEDE “ADHD TE KRIJGEN” SUGGEREERT DAT ADHD EEN ZIEKTE IS.
2. indien er alcoholisme in de familie zit is de kans groot dat er ook ADHD zal voorkomen. Blijkbaar zou er een genetisch verband zijn tussen de twee die nog moet verder onderzocht worden.
DOOR ZONDER WETENSCHAPPELIJK BEWIJS ALCOHOLISME EN ADHD OP EEN LIJN TE ZETTEN, WORDEN VOOROORDELEN BEVESTIGDEN WORDEN MENSEN VEROORDEELD..
3. Naast de genetische factoren zijn er ook omgevingsfactoren en medicijnen die de oorzaak kunnen zijn om symptomen te genereren die verband houden met ADHD. Globale studies hebben echter uitgewezen dat omgevingsfactoren slechts voor 20 % de oorzaak zijn van ADHD en dat de rest voorkomt vanuit een genetische belasting.
3. HET WOORD “BELASTING” GEEFT EEN NEGATIEVE CONNOTATIE AAN ADHD. WAAROM NIET GEWOON “OORZAAK”?
Bij mij is indertijd ADHD geconstateerd. Ik heb echter als jager leren leven tussen de landbouwers.
En als je slechts aan bijvoorbeeld 8 criteria voor ADHD voldoet, ben je dan partieel gestoord?
Rosa. Met je opmerking sla je wat mij betreft de spijker op zijn kop. Iedereen voldoet wel aan enkele of meer of zelfs een groot deel van de criteria van Hallowell en Ratey. Ik ben dan ook niet gelukkig met de kwalificatie “stoornis”.
In NRC Next kwam ik het volgende artikel tegen van Ron Wijnberg. Het leek mij de moeite waard dit onder jullie aandacht te brengen. Het is getiteld WONDERKIND. Hier komtt een deel van d etekst. Voor de volledige tekst heb ik een link geplaatst. Als Mozart nu in Nederland geleefd had, waren zijn ouders waarschijnlijk door de Kinderbescherming uit hun gezag ontzet wegens kinderarbeid; was zijn piano in beslag genomen door de Arbodienst; had de leerplichtambtenaar hem op de zwarte lijst van spijbelaars gezet – en zou minister Rouvoet hoogspersoonlijk een notitie in het Elektronisch Kinddossier hebben gemaakt van zijn toch wel curieuze anale fixatie (want Wolfgang schreef – eerlijk waar – niet alleen sonatines, maar ook talloze gedichtjes over zijn anus en de geluiden die daaruit ontsnapten).
Wat ik daarmee zeggen wil: als Mozart nu geleefd had, was hij geen wonderkind geworden, maar een leerling van het bijzonder onderwijs voor moeilijk handhaafbare kinderen met ADHD en licht autisme. Want Nederland is van een wereldzeeën bevarende natie die gold als toevluchtsoord voor outcasts en genieën, veranderd in een controlemaatschappij waarin de kleinste afwijking van de middelmaat al wordt bestempeld als ziekte, ontoelaatbaar risico of kwestie van verstandsverbijstering. Laura, de 13-jarige zeilster, is daar het meest recente slachtoffer van. Terwijl zij enkel blijk geeft van die VOC-mentaliteit waar onze premier zo prat op gaat.
ZIE VERDER http://acc.nrcnext.nl/columnisten/2009/09/01/wonderkind/
As my father originates from Holland, I am reasonably fluent in yout language, although I feel more comfortable when I am allowed to express my self in English. I really enjoyed your article and I was delighted to hear that my little boy is not necessarily backward and naughty, but that his behaviour may be due to his genetic make-up. It stimulates both my husband and myself not to give up, but to continue coaching him strictly and lovingly. Good Luck to you all.
Noemen we nog wel eens iemand excentriek? Ik geloof van niet, je bent gek of normaal en gek heeft dan meestal een naam: manisch-depressief, psychotisch, autistisch. Vroeger kon je gewoon excentriek zijn, lekker. Mijn grootvader speelde geweldig piano, op zijn 16e studeerde hij economie en op zijn 30e had hij geen zin meer om te werken. Hoe hij aan geld kwam weet ik niet precies, maar ze leefden er goed van. We hebben filmpjes uit de jaren ’30 waarop hij met een theemuts op zijn hoofd mijn oma zogenaamd neersteekt met een sabel. Het ziet er leuk uit. Hij zou nu ADHD hebben denk ik, en gezeur aan zijn hoofd in plaats van theemutsen.
Selma. Klopt. Vroeger mocht je inderdaad excentriek zijn.Maar door allerlei zaken tot probleem te verheffen, duiken zorgverleners en niet de vergeten de farmaceutische industrie om markttechnische redenen op de ongelukkigen. Is ritalin niet zoiets als soma in Huxley’s Brave New World?
Erg goed dit artikel, maar ook de reacties!
De spijker op z’n kop, het artikel van columnist Wijnberg in NRC.
Het ergste vind ik dat er op het ogenblik zo ontzettend veel kansen liggen voor het onderwijs om juist de groep “jagers” te boeien! Maar zoals een andere lezer schreef: De kloof wordt alleen maar groter! Het feit dat het onderwijs altijd achter loopt bij de ontwikkelingen in de maatschappij is nu rampzalig voor de AD(H)D er die thuis vaak van tijd tot tijd in een flitsende virtuele wereld leeft en in ieder geval in contact is met allerlei moderne media. De tegenstelling met school is alleen maar groter aan het worden, ondanks dat veel scholen driftig vernieuwen. De vernieuwingen staan ver van “de jagers” af. Het is waarschijnlijk waar wat ik ergens las: De vernieuwingen zijn voor veel groepen leerlingen goed, behalve voor de AD(H)D ers die alleen maar meer “chaos” tegen komen.
Bert, Jelle, Selma, Sheila. Ik dank jullie voor jullie reacties. Ik put er moed uit om op de ingeslagen weg voort te gaan. Er is veel te winnen in dit land dat qua onderwjs internationaal ergens onderaan bungelt. Zie ook mijn toekomstvisie die ik verwoord in mijn volgende artikel. BLIJF REAGEREN!
Mijn dochter gebruikt Ritalin omdat bij haar ADHD is gevonden. Het lijkt wel te helpen. Maar ik maak me wel ongerust. Wat zijn de gevolgen als je dit jarenlang gebruikt? Ik hoor daar verschillende meningen over. Wie heeft kennis en ervaring?
Tiny Vledder. Ook ik maak mij ongerust. Ik las het volgende in het dagblad TROUW:
Het gebruik van geneesmiddelen bij ADHD stijgt onverminderd snel. In Nederland is het aantal recepten tussen 2002 en 2007 verdrievoudigd naar ruim 600.000. Maar ADHD-pillen zijn geen onschuldige snoepjes. Europa is bezig met een veiligheidsonderzoek.
De ADHD-epidemie rukt op. ADHD-pillen worden aan steeds jongere kinderen gegeven. Medicamenten als Ritalin en Concerta (met de actieve stof methylfenidaat) zijn stimulerende middelen die net zo op de hersenen inwerken als amfetamines en cocaïne.
Dat klinkt mij als moeder erg veronrustend in de oren. Hoe denken andere moeders (en vaders) hierover? Zijn er ook experts in de zaal?
Charlotte Schaafsma. Bedankt voor je belangrijke bijdrage. Ik heb het volledige artikel opgezocht. Er staan nog meer verontrustende zaken in. Blijf dus reageren. Klik op:
http://www.trouw.nl/achtergrond/deverdieping/article1880007.ece/De_risico_rsquo_s_van_Ritalin__.html
Van mijn gepensioneerde vriend dr Piet Janson, die alles weet over medicijnen, kreeg ik de volgende reactie over RITALIN:
Beste Henk,
Na lezing van jouw interessante artikel over jagers en landbouwers ben ik helemaal in vertwijfeling waar ik nu eigenlijk bijhoor.
Ik zal er nog eens over nadenken.
Nu de vraag over Ritalin. Ik heb daarvoor het Farmacotherapeutisch Kompas van 2005 geraadpleegd en ben toch wel onder de indruk van de vele bijwerkingen die dit geneesmiddel kan hebben. In dit boekwerk wordt nadrukkelijk aangegeven dat psycho-educatie en opvoedingsadviezen de voorkeur hebben en als dat niet voldoende helpt daarnaast een medicatie kan worden gegeven. Voor de lezers van jouw artikelen is een verwijzing naar Wikipedia een hele goede Ik vond voor Ritalin en het niewe middel Atomoxetine een werkelijk mooie beschrijving.
De website van het Farmaceutisch Kompas is http://www.fk.cvz.nl, gewoon de medicijn naam intikken.
Ik hoop dat je aan deze informatie wat hebt, Piet.
Mijnheer Witteman, uw artikelen ademen de geest van de profane onwetenschap. De Heer schiep de aarde 6.000 jaar geleden, zoals in de Bijbel te lezen staat. Hoe is het toch mogelijk dat er mensen zijn die profane wetenschappen boven het Woord van God stellen? Keer terug op het Rechte Pad!
Kunnen we AD()D als diagnose niet gewoon afschaffen? Ik lees steeds meer artikelen dat AD(H)D een gelegenheidsdiagnose is geweest, dat door onwetendheid (en door de grote druk) door psychiaters in Amerika is ontstaan. Het was eigenlijk in eerste instantie een beschrijving van problemen die juist in deze tijd (als een epidemie) naar voren komt. Wordt het niet hoog tijd om nu de maatschappij eens onder de loep te leggen?
Wat is er zo veranderd?
Waarom lukt het deze kinderen juist nu niet meer om goed te functioneren op de meeste scholen.
Op welke scholen lukt het wel? Waarom lukt het daar wel?
Zelfs op de site van Passend Onderwijs zag ik op hun site, de constatering dat “gedragsproblemen” toenemen op de scholen. Er wordt nu waarschijnlijk aan een landelijke organisatie de opdracht gegeven om gerichte praktische aanpakken voor dit probleem te laten vinden (notitie te vinden onder ZORGSTRUCTUUR en 1 LOKET bij inventarisatie gedragsproblemen) Dit verbaast me. Waarom wordt er door de organisatie niet gekeken naar de oorzaak van de toenemende problemen? Als je dat weet, kom je misschien beter tot de kern. Het lijkt nu alsof Passend Onderwijs symptoombestrijding propageert! Jammer!
Bert, ik kan in grote lijnen met je meegaan. De massaliteit van het onderwijs, de overvolle klassen dragen er toe bij dat leraren (moeten) gaan werken met mallen, werkmodellen, waarin zoveel mogelijk leerlingen passen. Deze mallen maken het lerarenwerk HANTEERBAAR. Echter, leerlingen die tijdens hun jeugdjaren de verschillende egostadia (zie Eveline Crone, het puberende brein) doorlopen, passen lang niet altijd in de beschikbare mallen. Ze worden dan naar een andere MAL gebracht via het zorgsysteem. Dit is overigens een wat cynische conclusie die ik na een decennialange carriere in het onderwijs maak. MAAR: Net als velen van u heb ik de moed nog niet opgegeven!!
Wat een geweldig en troostend artikel. Onze slimme zoon met al zijn problemen is gewoon een jager. Wat kletsen ze dan op school. Het komt allemaal goed als we maar begrip voor hem hebben.
Volgens dit artikel zijn er 20 criteria voor ADHD en een kind moet er tenminste 12 van hebben. Is dat niet gek? Ieder mens heeft er volgens ons wel een aantal. Hoe noem je iemand die geen van deze criteria heeft? Die is toch niet normaal meer? Wie bedenkt zo iets?
Ik geloof dat ik ook ADHD-trekjes heb als ik dit allemaal lees. Veel problemen op het gymnasium. Twee keer blijven zitten, maar nu zit ik nota bene op een lerarenopleiding. Ik ben artikelen van Tom Hartmann gaan lezen. Deze zegt dat hij vermoedt dat de reden van het hoge aantal adhd-ers in de USA terug te voeren is op “the founding fathers”, die van nature jagers, ontdekkingsreizigers en avonturiers waren.
Ik kwam via de site van NLOO toevallig dit stukje tegen. Dit is een heel andere manier van kijken. Ik keek net naar de politieke beschouwingen. Ik zag het kabinet zitten. Dus dat zijn eigenlijk landbouwers, dacht ik. Maar hebhben we juist geen jagers nodig met nieuwe ideeën.
Beste meneer Witteman. Ik kwam uw artikel tegen op de site van nloo. Ik was bij toen ik dit las en heb meteen mijn dochter gebeld. Wat fijn dat u mijn kleinzoon geen gestoorde jongen noemt. Dat is hij ook niet. Maar op school zeggen ze van wel en ik weet zeker van niet. Zijn opa, mijn man zaliger was net als hij en dat is ook goed gekomen. Mijn recht hartelijke dank.
Op internet las ik een tekst ‘getiteld “The hunter and farmer theory”. . Ik citeer: Mr. Hartmann speculates that perhaps the high incidence of ADHD in our country (=USA) may be linked to our founding fathers, by nature hunters, discoverers, and adventurers”.
Dat werpt voor mij wel een ander licht op onze ADHD leerlingen. Passend Onderwijs, wat doen wij met deze informatie?
Walter. Klopt. We moeten extra investeren in ADHD. Velen hebben aangetoond dat ze goed mee kunnen in de maatschappij en dat ze vaak zelfs grote prestaties laten zien. We moeten ze de kans geven hun talenten tot ontwikkeling te brengen.
Geachte heer Witteman, ik waardeer het ontzettend dat u de tijd en moeite hebt genomen om alles te rechercheren en dit artikel te schrijven. Dit zal beslist heel wat tijd gekost hebben. Uw associatie met de jager, landbouwer en visser is in mijn optiek heel erg goed gekozen en indien u mij dit toestaat zou ik deze benaderingsvorm als “aards” willen beschouwen. Dit onderbouwt u zelf met de recherche die u beschrijft – van de prehistorie naar de homo sapiens. Naast uw “ aardse” beeld van de ADHD-”stoornis” zou ik graag mijn visie naast de uwe willen leggen en misschien gezamenlijk kijken of we hiermee een bepaalde / specifieke benaderingsvorm of wegwijzer kunnen vinden, die we aan alle collega’s kunnen uitreiken voor meer begrip in de omgang met ADHD’ ers. Er zijn al zoveel ADHD wegwijzers waarin heel veel mensen veel energie hebben gestopt en klaarblijkelijk blijft het nog steeds moeizaam de omgang met ADHD’ ers. Ik zou graag een goddelijke “touch” aan uw recherche willen hangen en ook de psychische kant onder de loep nemen.
Vooraf zou ik u willen vragen om tijdens het lezen van mijn reactie, ADHD als een “ leefwijze” of “jas” te beschouwen en niet als een stoornis. Een stoornis wekt een negatief gevoel op en functioneert meteen als een stempel. Indien u er moeite mee hebt, zou u als u wilt een imaginair beeld van bergen met “ Almhütten” in Oostenrijk of Zwitserland voor uw geestelijke oog kunnen nemen en deze met een prachtig blauwe hemel voorstellen.
De vraag die ik me een aantal jaren geleden gesteld heb was heel eenvoudig. Op welke leeftijd begint ADHD en waarom bij mens X en niet bij mens Y? Waarom begint ADHD ook op latere leeftijd? Waarom slechts een kind uit een familie met 3, 4 kinderen? Tenslotte kwam de vraag op: Heeft de maatschappij daadwerkelijk “ last” van ADHD-mensen? En waarom? Moet er iets aan gedaan worden? Zo kwam ik in een vloed van vragen… wat me tot veel lectuur bracht. Er is een verhaal van twee goden en een man met een jas. De god van de wind en de god van de zon sluiten een weddenschap over wie het snelst een mens ertoe brengt om zijn jas uit te doen.
De god van de zon zegt: “ dat kan alleen met veel liefde”
De god van de wind zegt hierop:” ik houd zoveel van de mensen dat ik hun alles geef wat ik heb. Mijn wind en hij begint te blazen en blaast en des te harder hij blaast, hult de mens zich des te meer in zijn jas.”
De god van de zon zegt:” Stop ermee want je laat hem schrikken en zal zijn jas nooit uitdoen. Plotseling lacht de zon en de zonnestralen dalen op de mens en hij voelt de liefde door de warmte en doet zijn jas uit.“
Dit is slechts een symbool over een manier van benadering.
De hersengolven van een ADHD’ er hebben een ander ritme dan de golven van een doorsnee mens. Als ik uw voorbeeld mag gebruiken van de jagers en de landbouwer en de bijhorende eigenschappen dan kan ik stellen dat de jager een duidelijk sneller tempo in de golven heeft dan de landbouwer. Dus de jager heeft een snel golventempo en
De landbouwer een langzamer golventempo
De doorsnee mens ligt op een “normaal” tempo
Als we de golven bekijken zullen we constateren dat de toppen en de dalen op verschillende afstanden liggen waardoor een communicatie onderling niet mogelijk is. Nu is natuurlijk de vraag, welke van de drie golven is de “juiste” ? Bestaat er überhaupt een “ juiste”? Zo kom ik tot de conclusie dat we allemaal even “ ok” zijn. Zou ik nu de langzamer en de sneller een stempel opleggen alleen maar omdat ze wat langzamer of sneller denken en handelen?
We leven in een maatschappij en het is zeker voor de samenleving bevorderend om samen te kunnen werken, studeren en leven. Met de hier boven getekende golven is het al moeilijk en er komen nog meer bij.
Welke mens is bereid zijn eigen golftempo af te leggen en in te springen op andermans golftempo? Wie is bereid zich zelf voor een ander op te geven en voor hoe lang?
Ouders bij hun kinderen?
Docenten bij hun leerlingen?
Echtgenoten bij hun partners?
…..
Ik ken er een groep mensen die dat kunnen en ook graag willen doen. Hiertoe een andere keer meer.
Ik heb voorheen de vraag gesteld wanneer iemand ADHD’er wordt.
Wanneer kiest een mens voor een ander golftempo? Kiest hij zelf ervoor of wordt hij door de omgeving ertoe gebracht om niet het woord “gedwongen” te gebruiken?
In de tegenwoordige wereld geeft u ook zelf aan is de digitalisering en de daarbij niet te vermijden “elektrosmog”. Tot al dit draagt de voedselindustrie bij met meer chemische voeding dan biologisch. In de reclamewereld telt het uiterlijk waarvoor de calorieën worden geteld waarin vet en suiker geen plaats hebben. Vervangers komen in plaats waar niemand zich afvraagt of ons menselijk lichaam op geconcipieerd is. Er is in tientallen studies bewezen dat Aspartaam, Glutamaat enz. enz. een behoorlijke ingreep doen op onze neurotransmitters. Geheugenverlies, verslaving, gebrek aan eigen waarde, agressiviteit, chronische vermoeidheid enz. Door de neus, oren, ogen en huid nemen we kunstmatige stoffen op waarvoor ons lichaam zich moet omstellen. De reacties zijn te zien!!! Wij mensen geven hun namen, zoals borderline syndroom, ADHD, Astma, Diabetes, Dyslexie, Autisme en veel meer.
Kunnen we hier iets aan doen? Zeker weten.
Op korte termijn? Nee
Zoals u ziet zijn er heel wat invalshoeken om ADHD te bekijken. De allerbelangrijkste invalshoek zal ik u nog noemen.
sg Dinklage. U schrijft: Zoals u ziet zijn er heel wat invalshoeken om ADHD te bekijken. De allerbelangrijkste invalshoek zal ik u nog noemen.
U maakt me nieuwsgierig!! Laat mij en alle lezers dit horen.
Dit is een boeiend verhaal. Leuk verteld.
Beste heer Witteman,
Vriendelijk dank voor de vraag om voortzetting.
Welke andere invalshoeken zijn er?
We hebben het gehad over …
– een stempel opleggen
– de voedselindustrie
– de elektrosmog
– een golfverandering in ons gedachtepatroon
– ??
Willen we nu ADHD uit een “gebrek”, of zelfs “stoornis” beschouwen dan vraag ik, lieve lezer: “ stop hier met lezen”. Dhr. Witteman heeft met zijn artikel een begin gemaakt om met elkaar van meningen te wisselen (Corrigeert u mij als ik verkeerd zit). Invalshoeken zijn er voor om er ook niet eens mee te zijn maar wel om een communicatie oprecht te houden om zodoende alle mogelijke facetten boven water te halen.
Ik noemde in mijn eerste brief “een goddelijke touch” aan de visie van dhr. Witteman geven. Ik noemde vervolgens twee aspecten zoals de elektrosmog en de voedselindustrie.
We komen nu aan een derde invalshoek:
De mens is zich bewust van zijn vijf zintuigen: het oor, de neus, de mond, de tong, de huid. Alleen een beperkt aantal mensen zijn zich bewust van hun zesde zintuig?. Welke is dat? Hier zou men zich de vraag moeten stellen of deze überhaupt bestaat. Welk percentage kennen we het toe? Hoort het net zo goed als een oor, ruikt het net zo goed als een neus, smaakt het net zo goed als de tong enz.…. Nemen we aan dat we toegeven dat die bestaat, waar komt die vandaan? Hoe uit het zich? Wat doet het voor ons mensen? Soms denken we aan iets en we krijgen kippenvel, waarom is dat? Hoe verklaren we “liefde voelen” voor bepaalde personen? Zijn het gedachten of golven die we niet zien net zoals de radiogolven?
Noemen we het gewoon: “ intuïtie” . Wie stuurt de ons bekende 5 zintuigen aan? Het lichaam via de hersenen of ons geest of onze ziel? Wie stuurt de intuïtie aan? We verlaten hier het wetenschappelijke pad en begeven ons op het spirituele. Spiritueel, gevoelig onderwerp? Spiritualiteit betekent simpel weg – ik ben bewust en ga bewust door mijn leven. Heel wat vragen, waarop ik zeker een antwoord kan geven. Toch laat ik ze open zodat een ieder voor zich als hij dat wil een antwoord zoekt. Voordat ik verder kan gaan in mijn uitleg over ADHD en andere leerprocessen (Autisme, Borderline, Epilepsie, Anorexia enz. ) wil ik dit laten bezinken.
Voordat ik dit hoofdstuk sluit ga ik nog heel even terug naar de wetenschappelijke weg:
De mens is geboren met de Bijbel – tand om tand, oog om oog. Zijn we al van dit principe af? Wat leren we onze kinderen? Huisje, boompje, beestje? Oorzaak en gevolg? Willen we hun een stramien meegeven zoals bv. met normen en waarden omgaan? Welke normen en waarden passen bij de tegenwoordige jeugd? Pasten bij de generatie van de 20e en 19e eeuw? Hebben we ooit de normen en waarden bijgesteld op het heden? Is het ons duidelijk wat we onze kinderen willen leren? In de communicatie tussen bv. een vader en een 6-jarige dochter over een kapotte broek, gaat als volgt: Vader:” Hoe kon dat nou gebeuren, je weet dat het veel geld gekost heeft. Waarom heb je niet beter opgelet?” Dochter:” Pap, ik weet het niet, het is gewoon gebeurd.” De vader voelt dat hij het liefst het meisje zou willen omhelzen maar hij stuurt haar boos op haar kamer. De dochter neemt een dubbel en paradox signaal op “ Papa houdt van mij en stuurt me op mijn kamer.” Terugkerend naar het golvenmodel communiceert de vader met 2 verschillende golven tegelijk (een emotionele en rustig golf naast een aardse, materiële snelle golf). Het meisje weet niet welke het moet ontvangen en sluit zich op want zij heeft haar eigen golf nog niet helemaal ontdekt of juist wel. Dit is slechts één voorbeeld, die zich wel dagelijks, wekelijks, maandelijks voordoet. Hiermee voeden we onze kinderen op en werden zelf zo opgevoed. Dit gebeurt op een dagelijkse basis in het klaslokaal tussen leraren en kinderen, op het werk tussen collega’s en medewerkers en werkgevers. Ironische of sarcastische opmerkingen die de hersenen niet kunnen verwerken en vervolgens vasthouden tot dat het overloopt. Golven die men waarneemt, via de intuïtie en met 5 andere zintuigen.
Om te resumeren: komt nu “de opvoeding” als invalshoek erbij. Volgende keer indien gewenst ga ik dieper op de intuïtie en de goddelijke touch in.
Groetend Stefanie Dinklage
Beste mevrouw Dinklage,
Uw uiteenzettingen zijn lang en ik vind ze boeiend. Ik ben altijd nieuwsgierig naar andere zienswijzen. Toch denk ik dat u veel mensen niet zult bereiken. Waar ik op hoopte en met mij nog een aantal ouders, die ik ken, zijn praktische oplossingen. Waarschijnlijk gaat u die nog geven. Toch wil ik u iets vragen: Kent u een school of nog kleiner, een leerkracht, die een goed opvang biedt voor AD(H)D ers? Als dit zo is, wat kunnen wij daarvan leren! Ik ben het met u eens dat een leerkracht om kinderen moet geven, ze moet bereiken op wat voor manier dan ook, maar wat kunnen wij, ouders, leerkrachten, verder nog leren? Zijn er al scholen die goede oplossingen in de praktijk brenegn?
Eigenlijk moeten we weer terug naar af, dus, al klinkt dat negatief. Het lijkt me zo dat uw verhaal een illustratie is van het gegeven dat mensen niet van geschiedenis leren. Maar misschien is de geschiedenis in dit geval in ieder geval voor de mainstreamers ook te ver weg, te lang geleden. Mijn gezin bestaat uit jagers, en dat legt ons eerlijkgezegd geen windeieren. Wel betekent het dat in deze wereld van mainstreamers je bereid moet zijn je kop steeds weer boven het maaiveld uit te steken, pionier te durven zijn. Gelukkig kunnen wij(2 volwassenen, 3 opgroeiende kinderen) niet anders. Ik ben er vast van overtuigd dat ons slag mensen de toekomst heeft.
Hinke-aan Eleveld. Terug naar af is zeker voor het overgrote deel waar. We zijn via onze genen flink voorgeprogrammeerd. Veranderingen in de genen (NATURE) duren tienduizenden jaren en als er mensen zijn die erin slagen via NURTURE hun totale gedragsrepertoire aan te vullen, dan is dat mooi meegenomen. MAAR….waar genen worden doorgegeven, wordt de winst van nurture niet doorgegeven. En zo blijven we terug vallen in oud gedrag.
SG Dinklage. Mooie bijdrage. Zintuigen, intuïtie, spiritualiteit. Lees om te beginnen mijn reactie op Hinke-Ann Eleveld, hierboven. Als wetenschapper reageer ik in deze serie niet op niet – wetenschappelijke opvattingen, al wil ik hier niet beweren dat deze opvattingen mogelijk in een andere dimensie toch waarheid kunnen bevatten. In mijn artikelen over motivatie heb ik herhaaldelijk gesproken over de evolutie van het menselijk brein. Zie o.a. mijn artikel: https://staging-onderwijsvanmorgensowmedia.kinsta.cloud/zomerreeks-motivatie-operante-conditionering .
Zoek intuïtie vooral in het oude zoogdierenbrein ook wel limbische systeem genoemd.
Ouder uit Groningen. Ik ben eigenlijk meer bezig met de serie over talen. Door een verkeerde klik kwam ik toevallig weer bij dit artikel uit. Ik wil een praktisch advies geven. Vraag Passend Onderwijs een seminar te organiseren getiteld BEST PRACTICE voor zorgleerlingen. Breng mensen of scholen bijeen die wat te melden hebben. Zoek vooraf uit wat deze best practice waard is en breng deze dan allemaal bij elkaar.
Dank je Arjen Verhaak, Het is het overwegen waard! Ik hoop dat er op deze site nog ‘goede prktijken’en ‘goede scholen’ voor ADHD ers woden gemeld, mensen met een visie en praktische oplossingen.
Heb je ervaringen met Passend Onderwijs i.v.m het organiseren van een seminar? Zo ja, dan ben ik er erg nieuwsgierig naar!
Bert. Ik las jouw reactie. Dat artikel in het NRC hebben mijn man en ik ook gelezen. Onze zoon heeft ADD. Daarom interesseert deze reeks ons.Ik ben het met je eens. Scholen zijn druk bezig met vernieuwingen e.d. Maar zijn het niet de vernieuwingen van landbouwers? Dus eigenlijk van managers? Hoeveel geld gaat er niet naar managementlagen? De leraren worden steeds zwaarder belast. Inventiviteit is lastig als je gericht bent op het structureren van je schoolorganisatie. Ik ben bang dat scholen op de verkeerde weg zijn.
Ouder uit Groningen en Arjen Verhaak – Er zijn nogal wat reacties gekomen en samenvattend is men op zoek naar praktische oplossingen, naar adequate scholen, naar een omgang met ADHD’ ers?! Hierin ligt precies mijn zichtwijze. De mens heeft een ander mens op grond van zijn gedrag een stempel opgelegd – ADHD!!. We hebben uit wijze boeken de wetenschap naar voren gehaald en durven te oordelen, te veroordelen, te beoordelen over andermans gedrag omdat het “anders” is. We geven het zelfs een naam en zodoende hebben we een afzonderlijke minderheid gecreëerd. In mijn voorafgaande reacties noem ik 4 verschillende invalshoeken om ADHD te bekijken.
– de voedselindustrie – niemand heeft opgelet dat met de voedselindustrie ook meer ziektes en zowel lichamelijke als ook psychische problemen zijn opgetreden? Waarom beginnen wij ouders niet gewoonweg te kijken wat we onze kinderen te eten geven!!! Lees hiertoe het boekje “wat zit er in uw eten?”
– de elektrosmog – alles gaat vandaag via verschillende elektronische toestellen. Zien we niet dat onze kinderen dagelijks voor meer dan 12 uren per dag aan elektrosmog zijn uitgezet? Waarom doen we niet iets aan? Waarom schaffen we nog meer elektra-apparatuur aan?
– opvoeding – dubbelzinnige opmerkingen, sarcasme, ironie en cynisme zijn hersendodend. Welke ouder of leraar heeft zijn gedachten en gedrag op één golflengte zodat allebei als een vloeiend rivier in de uitgesproken woorden uitkomt? Vele zullen zich nu afvragen waarvoor dat nodig is. Als ik zeg: “wat zie je er mooi uit” en mijn gezichtsuitdrukking vertoont iets anders en van mijn lichaamshouding afgezien, kan een mens het niet opnemen, de boodschap blijft onverwerkt en leidt tot een interne explosie van misverstand. De ontvanger moet kiezen, een vergelijking maken waardoor er een spanningsveld ontstaat. We weten dat met een accumulatie van spanningen een zekere explosie ontstaat waaruit meestal een fysiek probleem of een ziekte zich manifesteert. We moeten terug naar af, naar onszelf beter leren kijken en onszelf beter leren kennen in omgang met onszelf. Er zijn heel weinig leraren, die zich zelf een spiegel voorhouden hoewel ze een spiegel voor heel veel leerlingen willen zijn (en helaas ook zijn). Heel fijn te horen dat er mensen zijn, die WEL weten hoe en wie ze zelf zijn.
– een golfverandering in ons gedachtepatroon – Laatst had ik het over de intuïtie. Ik heb voor een subtiele weg gekozen om het zesde zintuig uit te leggen. Er wordt in onze maatschappij weinig aandacht aan geschonken. Ik ben ervan bewust dat de spirituele zienswijze nogal veel spanningen oplevert omdat we gewend zijn ons leven met harde (wetenschappelijke) bewijzen te bewandelen. Ik geef hiertoe niet veel meer uitleg maar verwijs alleen naar de volgende site http://www.kwaliteitsopvoeding.nl ; http://www.nieuwetijdskinderen.nl .
Misschien is er een mogelijkheid om er daadwerkelijk een seminar te organiseren zoals voorgesteld door Arjen Verhaak. Beste ouder uit Groningen, ik hoop u hiermee tenminste een klein hint gegeven te hebben en dank u van harte voor uw open mening. SGDinklage
SGdinklage. U zegt het zoals ik het voel.
Onze zoon Niels zit sinds 2 jaar in een HAVOplus klas Met behulp van zijn coach en zaken zoals die op school geregeld zijn is hij in staat om het lesprogramma te volgen en uit te voeren. Hij heeft Asperger en ADD. Vorig jaar hadden we met een aantal ouders ook nog een huiswerkklasje opgezet, dit in combinatie met school gaf erg goed resultaat. De cijfers schoten omhoog. Ik ben blij dat er door U en anderen zo langzamerhand meer aandacht komt voor deze groep kinderen in het voortgezet onderwijs.
Als je de criteria voor ADHD leest, dan heett iedereen ADHD. Wat een geruststelling. Volgens ons klopt dit verhaal over jagers en landbouwers.
U schrijft veel over adhd. Mijn dochter heeft asperger. Kunt u daar ook iets bemoedigends over schrijven? Hoe zijn haar kansen voor een goede toekomst? Als moeder maak ik me daar wel veel zorgen over. Soms weet ik me geen raad. Ze is het liefste wat ik heb.
Trudy van Halsteren. Ik wil u graag deels gerust stellen, omdat ik uw zorgen begrijp. Ik ken diverse mensen en ook veel leerlingen met Asperger die prima functioneren in deze wereld. Ik ben samen met anderen een onderzoek aan het voorbereiden naar de leerstijlen cq kennisverwervingsprocessen die typisch zijn voor gemiddeld tot hoogpresterende autistische leerlingen. Ik hoop daarmee een bijdrage te kunnen leveren.
Dr. Witteman,
Op het ogenblik zijn er wel klasjes voor autistische kinderen (Eindhoven en in ‘s Hertogenbosch zijn initiatieven). Je hoort nooit iets over klasjes voor ADHD ers en / of ADD ers.
Wat is het grootste verschil in aanpak tussen beide groepen?
Jack – Het verschil tussen autistische leerlingen en ADHD-ers is in ieder geval dat bij autistische leerlingen sprake is van een echte stoornis, terwijl bij ADHD-leerlingen dat in mijn perceptie lang niet altijd het geval is. Autistsche leerlingen verschillen onderling vaak heel sterk. Bij ADHD-leerlingen kun je over het algemeen zeggen dat hun wereld ook de onze is. Bij autistische leerlingen is dat niet het geval. Zij missen wat Olga Bogdashina een “Theory of other people’s Minds” (kortweg afgekort als “TOM”) noemt. Dit wil zeggen dat zij zich niet kunnen verplaatsen in de emoties van anderen. Bovendien werkt de manier waarop zij conceptualiseren totaal anders. Ik kom hierop terug als ik de reeks over HET BREIN IN DE 21E EEUW hervat.
Geen ADHD-klasjes, maar wel autistenklasjes? Toch is er haast nergens een plaats voor begaafde ADHD-ers! Voor VMBO is er Leerwegondersteunend Onderwijs. De hoogbegaafde “jagers” kunnen tegenwoordig tercht bij de Leonardoscholen, maar voor de tussengroep is er niets! De scholen verbonden aan een REC gaan niet verder dan VMBO-niveau; de rugzakjes voor de middengroep, de Havisten en VWo ers, wordt door onvoldoende kennis van veel scholen over de “jagersgenen” en van daarbij passende methodieken niet goed ingezet! Dr. Witteman, waarom worden er geen ADHD-klasjes opgericht?
Jac. Ik geef les op een vmbo. Ik moet er eerlijk gezegd niet aan denken om met een klas adh kinderen te moeten werken. Ik gelloof dat ik gek zou worden. En misschien ook wel met een halve klas. Als ze verstandelijk geen problemen hebben wil ik er wel 1 of 2 in mijn klas hebben. Dat heb ik nu ook en dat kan ik nog wel aan. Maar beslist niet meer. Hoe moet ik anders mijn pensioen halen. Ik ben 39 en ben dus net op de helft,
Beste Anja Wismans, een heel begrijpelijke reactie. AD(H)D ers redden het ook meestal niet in het regulier onderwijs, ondanks de inzet van rugzakjes! Het is al fantastisch dat u het redt met twee van deze leerlingen in de klas!
Ik vind zelf dat de regering over de brug moet komen en u en uw collega’s in het reguliere onderwijs niet in de kou moet laten staan!
Er is nu ook al onderwijs gerealiseerd waar het mogelijk is dat meer dan 1 of 2 AD(H)D ers bij elkaar zitten. LWO onderwijs is er voor o.a deze kinderen op VMBO-niveau en dan zijn er al heel wat aanpassingen gedaan. Ook in het Leonardo-onderwijs (klassen / scholen voor hoogbegaafde kinderen) worden kinderen met ADHD-kenmerken opgenomen In sommige gevallen bleek na een tijdje dat er eigenlijk een verkeerde psychiatrische diagnose was gesteld! AD(H)D ers (en dat is wel algemeen de gedachte op het ogenblik) hebben een holistische (jagers-) leerstijl. De reguliere scholen geven echter nog altijd meestal volgens de serialistische (landbouwers-) leerstijl les. Niet ideaal voor AD(H)D ers.
Helaas zit eer een gat tussen LWOO en Leonardo: Het onderwijs aan Havisten en VWO ers! Ook de meeste REC- scholen gaan niet verder dan VMBO!
Waarom zou iets wat in het LWOO kan en in de Leonardo-onderwijs kan, niet kunnen voor de tussengroep?
Het is tevens interessant om na te gaan waarom juist in de huidige tijd de gedragsproblemen toenemen en niet in de tijd van “het kleine huis op de prairie”.
Binnenkort ga ik een leerstijlentest doen bij een tiental autistische leerlingen. Ik ga de resultaten analyseren met Dr, Jeroen Rozendaal. Zodra er resultaten zijn, ga ik u informeren. Het is nu even stil, maar ik vergeet u niet!!
Mijnheer Witteman, Ik heb wel eens gehoord dat autisme eigenlijk een extreme versie is van het msnnelijke brein. Dat begrijp ik niet .Is dat zo? Wat bedoelen ze daarmee?Kunt u of andere lezers dit uitleggen?
Joke Brouwer. Volgens Baron-Cohen (1998) vertonen mannen en vrouwen een wat verschillend patroon van lateralisatie. Bij mannen is de rechterhersenhelft wat dominanter dan bij vrouwen. Dawson et al (1986) denken dat autistsiche kinderen al vroeg in hun leven cognitieve strategieën aanwenden die vanuit de rechterhersenhelft komen, dus vanuit de “mannelijke kant”. . Het is overigens volgens Dawson eel goed mogelijk dat een deel van deze autistische kinderen voor hun taalgebruik later weer terug gaan naar de linkerhersenhelft.
Chemie achter ADHD ontrafeld. Ik kwam het volgende artikel tegen van Arjen Dijkgraaf, dat ik u beslist niet wil onthouden:
PET-scans wijzen eiwitgebrek aan als oorzaak
Mensen met ADHD oftewel ‘attention deficit hyperactivity disorder’ vertonen in delen van hun hersenen een gebrek aan eiwitten die betrokken zijn bij de dopaminehuishouding. En dat houdt weer in dat motiverende gevoelens bij deze mensen niet optimaal doorkomen, melden Amerikaanse onderzoekers in het Journal of the American Medical Association.
Het betekent ten eerste dat ADHD echt een aandoening en geen aanstellerij is, voor zover dat nog niet vaststond. Ten tweede houdt het in dat het helpt om op de een of andere manier te compenseren voor de haperende dopaminedoorgave.
Dat kan chemisch, door het dopaminenivau kunstmatig te verhogen. Het kan ook door teveel te eten of door drugs te gebruiken, zoals ADHD-patiënten vaker dan gemiddeld schijnen te doen (nu u het zegt, zou Mick Jagger soms óók… ).
“Maar het suggereert ook dat onderwijzers er voor moeten zorgen dat schoolwerk zó interessant en opwindend is dat ook kinderen met ADHD voldoende worden gemotiveerd om bij de les te blijven”, aldus de Londense psychiater Katya Rubia voor de BBC.
De eiwitten in kwestie zijn een dopamine D2/D3-receptor en het dopamine-transporteiwit DAT. De onderzoekers dinden volwassenen mét en zonder ADHD radioactief gelabelde versies toe van stoffen, die selectief hieraan binden: respectievelijk [11C]cocaïne en [11C] raclopride. Vervolgens maakten ze PET-scans van de hersenen om te zien in hoeverre die stoffen inderdaad werden gebonden.
In de nucleus accumbens en in het midden van de hersenen, twee plekken die emoties afhandelen, werd bij ADHD-patiënten inderdaad minder bindingsactiviteit gemeten dan bij de controlegroep. Hoe ernstiger de ADHD-klachten, des te groter het verschil.
bron: BBC News
STRICT DIEET HELPT TEGEN ADHD. Uit onderzoek van o.a. de Radbout Universiteit blijkt het volgende:
Helpt het RED-dieet tegen ADHD?
Het RED-dieet is een dieet wat helpt tegen ADHD en ODD. Hoe werkt dit dieet? Onderzoek heeft aangetoond dat ADHD in veel gevallen ontstaat door reacties op stoffen in voedsel. Ongeveer 64% van de ADHD kinderen, is dus feitelijk allergisch voor stoffen in voedsel en krijgen daardoor de diagnose ADHD. Medicatie zoals Ritalin houdt de verschijnselen onder de duim. In 64% van de gevallen blijkt een dieet echter voldoende om de ‘ADHD’ te laten verdwijnen.
Het RED-dieet is een zogenaamd eliminatiedieet. Bij proefpersonen werden alle stoffen uit het dieet verwijderd, waarop overgevoelig gereageert zou kunnen worden. Denk hierbij aan stoffen zoals:
• suiker.
• smaakstoffen en kleurstoffen.
• gluten.
• zuivel.
• enzovoorts.
Bij 64% van de kinderen die dit dieet 5 weken volgden, verdween de ADHD geheel. Daarna werden de stoffen een voor een weer aan het voedsel toegvoegd, om te kijken welke stoffen de klachten deden terugkeren. Op die manier ontstaan strict persoonlijke dieten, afgestemd op het individu. Uiteindelijk bleken dus ongeveer 65% van de onderzochtte kinderen geen ADHD (meer) te hebben en zij konden stopen met medicatie. Ook heeft het RED-Dieet een gunstige invloed op ODD.
RED-Dieet, wat is dat?
RED is een afkorting van Restricted Elimination Diet. Bij dit dieet gaat het om het isoleren van de allergenen in voedsel. Door de uit het menu te schrappen gedurende 5 weken, wordt duidelijk of er sprake is van reacties op deze stoffen. Door het dieet zo samen te stellen dat de stoffen niet meer in het eten voorkomen, verdwijnen klachten die met ADHD in verband gebracht werden. Er zal nu een groter onderzoek komen waaar meerdere onderzoekinstituten aan mee zullen werken. De vraag is nu wel hoe het kan dat er jarenlang op opvallend grote schaal medicatie voor ADHD werd voorgeschreven, terwijl een dieet voor velen de oplossing blijkt. Niet zo lang geleden werd er nog aan de bijsluiter van Ritalin toegevoegd dat het middel hart en vaatziekten en psychische problemen kan veroorzaken. Professor Jan Buitelaar, die hoogleraar aan het het UMC St. Radbout is, vindt het een goed idee om het RED-dieet aan alle kinderen met ADHD of ODD, voor te schrijven.
Ritalin, niet zo onschuldig als het lijkt.
Ritalin, wat is dat?
Ritalin is de merknaam van het middel wat voorgeschreven wordt aan mensen met onder andere ADHD. Het bevat de werkzame stof methylfenidaat. Het middel heeft een verdovende werking en wordt vergeleken met cocaine en amfetamine. Hoewel algemeen aanvaard, is het gebruik van methylfenidaat niet zonder risico’s en al langer omstreden. Als het RED-dieet tot gevolg heeft dat aan het licht komt dat 64% van de kinderen helemaal geen ADHD meer blijkt te hebben, is het misschien zinnig om ons opnieuw af te vragen wat ADHD nou eigenlijk is en waarom er zoveel kinderen zijn bij wie deze diagniose wordt gesteld en er dus ook heel veel kinderen zijn die de stof methylfenidaat gebruiken. Het merendeel van deze kinderen blijkt dus geholpen te zijn met anders eten? Dat is nogal wat. De vraag is nu waarom men daar nu pas mee komt
Zeer interessante invalshoek. Het deed mij denken aan een gesprek die ik eens voerde met leraar H.Holleman over het speciaal onderwijs en de kinderen op het speciaal onderwijs, inmiddels ruim 10 jaar terug maar het staat mij nog bij, hij zei dat ADHD hel…
Goedemorgen,
Verwijs nog geregeld iemand naar deze link. Verhaal nooit vergeten.
Echter nu mis ik het schema van de jagers. “In het schema hiernaast: het klinisch beeld van ADHD als stoornis met daarnaast het jagersmodel en de tegenovergestelde kenmerken van landbouwers.”
Kan dit er weer bij? of kan iemand het mij mailen?
Ik dacht trouwens dat er nog een verhaal aan vooraf ging. Over hoe men tot dit artikel was gekomen…?
die link ook welkom 🙂
Alvast dank.
Goedemorgen,
Verwijs nog geregeld iemand naar deze link. Verhaal nooit vergeten.
Echter nu mis ik het schema van de jagers. “In het schema hiernaast: het klinisch beeld van ADHD als stoornis met daarnaast het jagersmodel en de tegenovergestelde kenmerken van landbouwers.”
Kan dit er weer bij? of kan iemand het mij mailen?
Ik dacht trouwens dat er nog een verhaal aan vooraf ging. Over hoe men tot dit artikel was gekomen…?
die link ook welkom 🙂
Alvast dank.
Goedemorgen,
Verwijs nog geregeld iemand naar deze link. Verhaal nooit vergeten.
Echter nu mis ik het schema van de jagers. “In het schema hiernaast: het klinisch beeld van ADHD als stoornis met daarnaast het jagersmodel en de tegenovergestelde kenmerken van landbouwers.”
Kan dit er weer bij? of kan iemand het mij mailen?
Ik dacht trouwens dat er nog een verhaal aan vooraf ging. Over hoe men tot dit artikel was gekomen…?
die link ook welkom 🙂
Alvast dank.