Er zijn een paar eigenschappen die je bij bijna alle onderwijsmensen tegenkomt. Behoudendheid (ze volgen graag de methode), passie (voor hun vak) en een gezonde dosis eigenwijsheid (vooral richting de directie) schieten me direct te binnen. Maar er is er eentje die misschien nog sterker is, zeker als je onderwijsmensen in grote getale bij elkaar zet en er op zijn minst gratis koffie of een maaltijd wordt beloofd: de liefde voor eten. Als er te snaaien valt, zijn ze er als de kippen bij. De drang tot eten die dan loskomt, doet soms denken aan een tijdreizende Neanderthaler bij de KFC. Ik geef toe, ik betrap mezelf er ook weleens op.
Eigenlijk is het heel begrijpelijk. Docenten bewegen zich normaal gesproken als koningen door hun eigen klaslokaal, vertrouwd, gestructureerd, stevig geworteld in hun dagelijkse rituelen. Gooi ze in de wildernis van een congrescentrum of een bijeenkomst, en hun overlevingsinstincten slaan aan. Net als leerlingen zoeken ze dan houvast, en die vind je, heel praktisch, vaak bij de koffietafel. Voeg daarbij de gezelligheid van collega’s na een lange dag hard werken, en je hebt de ideale mix voor een goed maaltje.
Vijf stukken brood, drie grote scheppen salade, een hamburger en, jawel, de laatste vier (!) saté spiesjes.
In mijn beginjaren in het onderwijs zag ik dit voor het eerst bij de jaarlijkse barbecue. Een gewaardeerde collega stond voor me in de rij en begon zijn bord te bouwen: vijf stukken brood, drie grote scheppen salade, een hamburger en, jawel, de laatste vier (!) saté spiesjes. Ons gesprek stokte even. ‘Maak je geen zorgen’, zei hij opgewekt toen hij mijn verbaasde blik zag, ‘er komt zo weer nieuwe aan.’ Op dat moment keek ik om me heen en voelde ik me alsof ik in een aflevering van Bananasplit was beland, wachtend tot iemand tevoorschijn zou springen met een camera en een flauwe grap.
Ook op onderwijsbijeenkomsten zie je dat vertrouwde leerlingengedrag: te laat binnenkomen, praten door een uitleg heen, eerst nog even koffie halen … terwijl we daar nota bene zitten om het gedrag van leerlingen te bespreken. Ik glimlach er inmiddels om, zeker als iemand zich vervolgens verslikt in de veel te hete koffie. Karma, zou een puber zeggen.
Tijdens een klankbordsessie van een overheidsinstantie lagen er royaal cake en brownies op tafel. Ik ben zelf niet zo van het zoet, bij mij vult een brownie al als ik ernaar kíjk, maar mijn collega tegenover me at er vijf achter elkaar. In een groep van acht mensen. Ongeneerd snaaien. Op weg naar het station refereerde ik terloops aan de uitstekende verzorging, in de hoop een reactie uit te lokken. ‘Ja, ik heb er goed van genomen’, zei hij tevreden. ‘Ik heb er zelfs nog twee meegesmokkeld. Als je de kans hebt, moet je die pakken.’ Die oprechte tip was ontwapenend.
Gelukkig maar dat deze onderwijshelden hun eigenzinnigheid en passie meenemen het lokaal in.
Mocht je je ooit tijdens een onderwijscongres een beetje vervelen, zoek een plek in de buurt van de horeca, pak er een kop koffie bij, en geniet stilletjes van het schouwspel. Je zult je verbazen over de tomeloze eetlust van je collega’s, een bron van vermaak waar geen keynote speaker tegenop kan.
‘Liefde voor de directie gaat door de maag’, zei een collega ooit, nadat de koeken voor een vergadering al op waren vóórdat de laatste collega de zaal uit was. Gelukkig maar dat deze onderwijshelden hun eigenzinnigheid en passie meenemen het lokaal in. Juist doordat ze karakter tonen en eigen keuzes maken, geven ze dat ook door aan hun leerlingen. En soms … hoort daar gewoon een brownie of twee, drie bij.
Danny Weeda is directeur van een kleine familiaire middelbare school. Hij heeft bijna twintig jaar voor de klas gestaan en staat nog steeds in goed contact met de leerlingen van zijn school. Met zijn frisse kijk op onderwijs stelt hij vaak en graag de vraag: waarom? Dat geeft mooie gesprekken en discussies die soms uitmonden in een artikel of column. ‘De wijze waarop de jeugd zich een weg baant door het leven is een eervol iets om getuige van te zijn en geeft verhalen voor het leven.’
