Twijmen en Twidiomen in de les

Als er één medium is dat het schriftelijk taalgebruik stimuleert, dan is het Twitter. Dit lesidee is een warm pleidooi voor meer Twitter in de les (Nederlands). We geven u suggesties voor het maken van tweets, twijmpjes en chreets (christmas tweets). Voor wie meer wil weten, is er achtergrondinformatie over Twitter en voorbeelden uit het creatieve arsenaal van tweets.

 

 

 

Uitdagend beknopt
Twitter dwingt de schrijver om na te denken over de essentie van zijn boodschap. Vaak blijkt die heel goed in een korte tekst te passen, of het nu gaat om nieuws, een vraag of een grap. En als het lastig is, dan zien twitteraars die 140 tekens vaker als een uitdaging dan als een beperking. Dat bleek o.a. toen de de app Tweetdeck een functionaliteit lanceerde waarmee langere tweets mogelijk zijn. Verreweg de meeste gebruikers maakten hier geen gebruik van.

Twijmelarij
Een tweet op rijm noem je een twijmpje. Een twijmpje concentreert zich rond één thema, meestal slechts een enkel woord. Ergens in het twijmpje moet dit thema, voorzien van een hashtag (#), worden gebruikt. Wilt u weten wat een hashtag is? Lees dan dit PDF-bestand met de complete uitleg over en achtergrond van het medium Twitter.

De opdracht
In de les geeft u leerlingen de opdracht een twijmpje te bedenken en deze binnen een bepaalde termijn (een week) daadwerkelijk op Twitter te plaatsen. Spreek een herkenbare hashtag af, of maak een speciaal account aan, zodat er geen verwarring met andere berichten kan ontstaan. U kunt de opdracht voor een twijmpje zo breed maken als u wilt. Gangbaar is om maximaal vier regels te gebruiken en het rijmschema a-a-b-b, a-b-a-b of a-b-b-a te hanteren. U kunt er ook voor kiezen een bestaande dichtvorm af te spreken, zolang deze maar in 140 tekens past. Wilt u niet rijmen, denk dan eens aan een aforisme of een modern gezegde (zie alinea ‘Populaire en inspirerende voorbeelden’).

Onderwerp
Er is in de (be)leefomgeving van uw leerlingen ongetwijfeld een thema te vinden dat zich leent voor een bundeling van tweets. Denk aan een persoonlijk of actueel onderwerp, een actie voor het goede doel, een mooi plekje of een discussiepunt. Ook bredere thema’s als ‘ontwikkelingssamenwerking’, ’dierenleed’of ‘eerste liefde’ kunnen tot ruime inspiratie leiden. Deze tijd van het jaar leent zich uiteraard ook voor een chreet (een samentrekking van Chistmas tweet) via Twitter.

Chreet
In de kerstperiode kunt u natuurlijk ook via Twitter een aangename wens de wereld in te sturen. Bundel alle kerstwensen van uw leerlingen in een widget op de schoolwebsite. Wie liever tastbare tweets verzamelt, kan de bijgaande bouwplaat van een ster downloaden.
• Print de bouwplaat op stevig (geel) papier
• Schrijf de tweet op beide zijden van de ster
• Voeg eventueel extra kleur toe met behulp van kleurpotloden of vetkrijt
• Zet de ster in elkaar met nietjes
• Hang de sterren in de boom (om een lichtje)
of…
• …koop een lichtjesgordijn en hang een sterrenregen in een hoek van de klas

Tweets publiceren
Wie digitaal een beetje handig is, kan de tweets direct laten verschijnen op het digibord, met behulp van de gratis toepassing Twitterfountain. Het op papier bundelen van alle inzendingen leidt ongetwijfeld tot een mooi eindresultaat. Met de hulp van een DTP-programma (MSPublisher of Scribus) kunt u verzorgd drukwerk voorbereiden.

Populaire en inspirerende voorbeelden
1. Delft Zuid. Een mooi voorbeeld van waar een reeks thematweets toe kan leiden is ‘Als je even stilstaat bij #delftzuid’, een bundel met 150 twijmen (twitterrijmpjes) over het station Delft Zuid. De twijmpjes tellen elk maximaal 140 tekens en gaan onder meer over taal. De publicatie staat online.
2. Klaas-dichten. Dichter en columnist Nico Dijkshoorn schrijft de zogeheten Klaas-dichten. Het gefingeerde personage Klaas maakt absurde grappen. Niet ieders smaak, maar wel to-the-point.
3. Moderne gezegden. Ook populair op Twitter is ‘moderne gezegden’. Een pretentieloos, creatief spel om bestaande spreekwoorden en gezegden te verbasteren tot een nieuwe uitdrukking, bij voorkeur gebaseerd op Twitter of andere social media. Voorbeeld: ‘Al is de leugen nog zo snel, Twitter achterhaalt haar wel’. Altijd geschikt voor een snel tussendoortje in de les.
4. Twidioom. De website The Creative Impulse organiseert wekelijks het Twidioomspel. Het is een taalspel op Twitter, waarbij mensen worden uitgedaagd om twee thema’s (idiomen) met elkaar te verbinden. Iedereen met een twitteraccount kan meedoen. Voorbeelden: ‘vloeistof’ en ‘verblijf’ wordt ‘koffiekamer’ en ‘tijd’ en ‘economie’ wordt ‘jaarbeurs’. Alle bijdragen zijn goed, maar er wordt uiteindelijk een winnend begrip gekozen. ‘Taalbeleving en samenwerken staan voorop’, aldus de bedenkers. De opdracht wordt elke woensdagavond om 21:00 uur gegeven. Na een week wordt de oplossing en de winnaar bekend gemaakt. Behalve aan de landelijke competitie is het natuurlijk ook uitdagend om dit spel in de klas of met de hele school te spelen.