Als er wordt gesproken over het onderwijs van morgen dan kun je niet meer om elektronische snufjes heen. Althans, volgens websites en publicaties die over het onderwijs gaan. Het twitteren is niet van de lucht en sociale media zijn de nieuwe heilige graal. Je loopt achter als je je niet conformeert aan deze nieuwe religie. ‘Je vergeet de leerlingen’, hoor ik visionairs weleens zeggen. Maar hoe je het ook wendt of keert: voor leerlingen is school een noodzakelijk kwaad.
Strooigoed
Leerlingen – én docenten – zien door de bomen het bos niet meer. Er is zo ontzettend veel ‘leuke’ informatie voor handen dat je niet meer weet waar je moet beginnen. Hoe behoud je de aandacht voor jouw interessegebieden in die brij van jolijt? Hoe kun je leerlingen laten ontdekken dat bètaonderwijs hartstikke leuk is, zonder hen zaken op te dringen? Speciale projecten kunnen soelaas bieden, maar er zijn eenvoudigere en efficiëntere manieren: breng bijvoorbeeld wat strooigoed in uw leslokaal.
Knagende vragen
Mijn oudste zoon zit in 5 vwo, profiel economie en maatschappij. In de derde klas was zijn laagste cijfer voor de bètavakken een zeven. Waarom koos hij dan niet voor een natuurprofiel? Ik kon praten als Brugman, maar uiteindelijk ging hij toch zijn eigen weg.
Vorig jaar bood Malmberg de lezers van haar elektronische nieuwsbrieven het boek ‘Knagende Vragen’ aan. Auteur Bram Vermeer bespreekt in dit boek allerlei alledaagse verschijnselen. Op de omslag staan vragen als ‘Waarom is snot lekker?’ en ‘Waarom kun je jezelf niet kietelen?’. Dat boek heeft enkele dagen thuis op de salontafel gelegen. Voordat mijn kinderen ’s-ochtends naar school moesten vochten ze erom. Een dertien- en een zestienjarige die vechten om een boek over natuurwetenschappelijke zaken… Toen zag ik het licht.
Ideale bronnen, ook in de klas
Sinds het effect van ‘Knagende Vragen’ zorg ik altijd voor strooigoed in huis. De jongste aanwinst is het (gratis) eerste deel van ‘Wetenschap – de grote ontdekkingen’, uitgegeven door de Volkskrant. Op de meest onverwachte momenten pakken mijn jongens dit zeer toegankelijke werkje en lezen ze over sterrenobservaties, het wiel en over (al)chemie. Bètawetenschappen interesseert hen ineens bovenmatig.
Waarom introduceren we geen strooigoed in de klas? Bij fysiek strooigoed, zoals een boek, vind ik de toegankelijkheid groter dan bij bijvoorbeeld een tablet. Even ongestoord bladeren, gewoon omdat het er ligt. Toch kan het geen kwaad om een selectie YouTube-filmpjes te plaatsen bij ieder hoofdstuk dat u behandelt. Laat uw leerlingen maar lekker struinen.
Mijn oudste zoon heeft zijn hart gevolgd en economie en maatschappij gekozen, maar regelmatig komt hij uit de bibliotheek met een boek over natuurwetenschappen. In tegenstelling tot de dwang van lesmethoden bepaalt hij zélf waar hij meer over wil leren. Ik ben er daarom ook van overtuigd dat strooigoed de perceptie dat bèta saai en moeilijk is, in enige mate kan bijstellen
Maakt u weleens gebruik van strooigoed in de klas?
Beta moeilijk en saai en economie niet?!? Hah! Misschien heb ik iets gemist, maar ik heb de indruk dat economie niet zo simpel is gebleken als de economie-kiezers voor de eurocrisis misschien wel dachten! De huidige berichtenstroom over de economie komt mij nogal eentonig over, bijna saai zou je zeggen 😉 Hoog tijd voor nieuwe opwindende economische impulsen en die komen toch vaak van de beta-wetenschappen…..
Nou gaat dit topic natuurlijk over iets anders. Strooigoed in de klas, tsja, goed idee…. Maar dan wel achteloos strooien om niet de indruk te wekken dat jij het zo leuk en belangrijk vindt. Misschien de natuurwetenschappelijke tijdschriften maar in de economielokalen rondstrooien dan? Als het economisch rekenen gaat vervelen en je er echt over na moet denken, lekker vluchten in een ontspannend laagdrempelig en aantrekkelijk artikel over de energiebronnen van morgen….. Wie weet, werkt het.
En ja, ik strooi ook. In de klas van docenten en beleidsmakers strooi ik met grote terughoudendheid met emails met hyperlinks naar nieuwe digitale educatieve toepassingen en inspirerende verhalen van pionierende scholen, docenten en leerlingen. Ik strooi met achteloos rondzwervende ipads met de apps er op die wel werken zonder hoge om beta-denkstijl vragende drempels. Ik strooi met de 4 in balans. Helpt het? Ik vrees dat ik moet erkennen dat de onzekerheidsmarge over het rendement van dit strooien waarschijnlijk groter is dan het rendement zelf.
Maar ik zie ook met groot genoegen dat er iets in beweging is gezet dat werk zal genereren voor beta’s. Als ik me niet vergis heeft het nu zelfs een naam. Leermiddelenbeleid. Dat woord getuigd van een grote terughoudendheid. Er wordt achteloos mee gestrooid, evenals met diverse papieren en digitale artikelen over dit ‘nieuwe’ onderwerp. Er zijn aantrekkelijke, laagdrempelige artikelen te vinden waar we heerlijk in kunnen vluchten als de dagelijkse werkzaamheden gaan vervelen of te ingewikkeld worden.
Nee, wij pushen niet! Niks digitaal! Niks computer! Niks internet! Niks ‘device’. LEERMIDDELENBELEID.
De tonnen die wij in ons draadloze netwerk investeren, staan dan ook niet in het leermiddelenbeleid. Heeft ook niets te maken met een krimpend budget voor schoolboeken. Komt gewoon toevallig samen toch?
Ik hoop van harte dat het strooien met al dat beta-materiaal voldoende aspirant beta-denkers zal verlokken tot het kiezen van zowel ‘harde’ beta-vakken, als ict-opleidingen als lerarenopleidingen. Elke econoom met een visie op langere dan neus-termijn zal daar het rendement van inzien, met een welliswaar onbekende, maar kleinere onzekerheidsmarge dan het rendement zelf.
Wat een (h)eerlijke reactie, Martin. Overigens is mijn zoon eerst en vooral tekenaar, dus economie is allesbehalve zijn passie. Beleid, dat zouden meer scholen moeten voeren inzake hun visie op onderwijs (en dus niet op stappen wij wel of niet op tablet over? Dat is een gevolg van die visie).
Heerlijk uitgangspunt. Laten we het Scharrelleren noemen. Je kunt ook foldertjes of papers maken en QR-codes daarin plaatsen, die doorlinken naar websites, boeken of filmpjes.
Lex’ idee is natuurlijk het meest eenvoudige en daarom briljant! Zo krijgt de ‘e-leerling’ zelfs bij een ‘foliodocent’ de maximale ruimte en keuze. Ik ga eens nadenken hoe ik dat in mijn lesmethoden natuurkunde en scheikunde kan verwerken.
Lex’ idee is natuurlijk het meest eenvoudige en daarom briljant! Zo krijgt de ‘e-leerling’ zelfs bij een ‘foliodocent’ de maximale ruimte en keuze. Ik ga eens nadenken hoe ik dat in mijn lesmethoden natuurkunde en scheikunde kan verwerken.