Esther geeft les op een middelbare school voor doven en slechthorenden

Je werkt nog maar kort als docent voor dove en slechthorende leerlingen, toch?

Ik heb na mijn docentenopleiding in Utrecht al een aantal jaren voor de klas gestaan. Ik vond het sociaal-emotionele stukje, het omgaan met jongeren, heel leuk. Maar er komt natuurlijk veel meer bij kijken. Het is niet alleen maar lesgeven, maar je hebt ook regelmatig contact met ouders, veel vergaderingen, je nakijkwerk. Dat werd best wel veel. Ik besloot daarom destijds dat het tijd werd voor iets anders. Vervolgens heb ik tien jaar lang als accountmanager en in de sales gewerkt. Ook erg leuk, maar ik was toe aan een nieuwe uitdaging en wilde wel weer graag in het onderwijs werken.

En toen dacht je: ik ga op een middelbare school voor doven en slechthorenden werken?

Ik zag deze vacature voorbijkomen en ik werd direct enthousiast. Ik ben altijd wel van de talen geweest en vond het een uitdaging om gebarentaal te leren. Tijdens mijn sollicitatiegesprek werd dan ook goed gekeken hoe mijn mimiek is en of ik niet te snel praat. Dat visuele is heel belangrijk als je op een dergelijke school werkt. 

Ik ben vervolgens een cursus gebarentaal gaan volgen. Die cursus wordt gegeven door een dove collega, dus je móet wel direct aan de slag met gebaren. In de klas zitten ook leerlingen die slechthorend zijn, dus zij kunnen mij wel enigszins verstaan en helpen me soms met het juiste gebaar. Het is een leuke, nieuwe uitdaging, maar ook pittig. Ik werk er nu sinds november 2024, dus ik kwam ook nog eens middenin het schooljaar binnen. In het begin gaan leerlingen je natuurlijk enorm uitproberen en kijken waar je grenzen liggen. Maar inmiddels weten ze wat ze aan me hebben en gaat het prima. De combinatie pubers en gebarentaal is heel leuk.

Wat is jouw drijfveer?

Het leukste van mijn werk vind ik – nog steeds – het contact met leerlingen. Ze zijn zo enthousiast en spontaan! Op deze manier kan ik iets betekenen voor hen en de maatschappij. Het helpt wel dat ik inmiddels wat ouder ben. Je hebt daardoor automatisch wat meer overwicht; je bent zelfverzekerder. Ik vind het wel belangrijk om empathie te tonen en me in te leven in de leerlingen. Soms moet je even luisteren naar een leerling en de tijd voor diegene nemen. Dat waarderen ze en zo kun je weer verder. Het helpt om een band met ze op te bouwen. Dat doe ik ook door af en toe wat leuks in de les te doen: een spelletje, lekker buiten lezen of samen iets bakken. Kortom, iets anders dan anders, om ze enthousiast en gemotiveerd te houden. 

Je geeft Nederlands en maatschappijkunde. Waarom heb je eigenlijk voor deze vakken gekozen?

Zoals ik al eerder zei heb ik wel wat met talen, dus het vak Nederlands is voor mij een logische keuze. Bij mijn sollicitatie vroeg de directie of ik ook affiniteit heb met het vak maatschappijkunde, want daar zochten ze ook nog iemand voor. Het is, naast Nederlands, een erg leuk vak om les in te geven. Voor de leerlingen is het ook fijn om een klein groepje docenten te hebben in plaats van voor ieder vak een andere docent. 

Ik geef les aan kleine klasjes; maximaal zes leerlingen en komend schooljaar maximaal acht. Het Kentalis Compas College is een school voor speciaal onderwijs, waarbij je veel aandacht wilt en moet geven aan individuele leerlingen. Zij hebben extra zorg en begeleiding nodig, dat kan ik niet bieden in een grotere klas. Ik moet snel kunnen signaleren en kunnen inspelen op hun behoeftes.

Wat zijn jouw grootste uitdagingen?

Dat is toch wel de gebarentaal onder de knie krijgen. De zinsopbouw van de Nederlandse gebarentaal is anders dan in het Nederlands. Ook de zorg dat dove leerlingen goed Nederlands leren schrijven is een uitdaging. Zij kennen het verschil in werkwoordstijden niet, zoals wij die kennen, bijvoorbeeld de verleden tijd of voltooide tijd. Voor dove en slechthorende leerlingen zijn deze vormen heel lastig omdat je ze in gebarentaal anders uitdrukt. Zij gebruiken een heel werkwoord in combinatie met een tijdsgebaar. Om dat stukje grammatica en zinsopbouw te kunnen uitleggen in gebarentaal is een hele uitdaging!

Wanneer is voor jou een dag geslaagd?

Als leerlingen aangeven dat ze echt iets hebben geleerd en met een goed gevoel de klas uitgaan. Als ze zeggen dat het echt een leuke les was, kan ik daar wel heel blij van worden. We hadden onlangs ook een klein feestje in de klas met examenleerlingen, waarbij iedereen wat lekkers meenam. Dat mijn leerlingen daar dan speciaal voor naar school komen – terwijl ze verder geen les hebben -, om even wat te kletsen en te eten en te drinken: dat vind ik leuk en heel bijzonder!