Corona heeft het afgelopen jaar voor veel moeilijkheden gezorgd, zowel bij basisscholen als het voortgezet onderwijs. Maar vooral kinderen in groep 8 die de overstap in 2021 gaan maken, en kinderen die dit schooljaar al naar de brugklas gingen, hebben het lastig. Basisscholen moeten leerlingen een weloverwogen advies geven over het juiste niveau voor het middelbaar onderwijs. Maar hoe doe je dat als er grote delen van het klassikaal onderwijs zijn weggevallen én er geen eindtoets is gedaan?
Bijgesteld schooladvies
Op basis van de eindtoets in groep 8 wordt het voorlopige schooladvies bij een gedeelte van de leerlingen vaak nog naar boven bijgesteld. Vorig jaar verviel de eindtoets. Mede daardoor hebben kinderen met lager opgeleide ouders een lager schooladvies gekregen dan dat ze op basis van hun capaciteiten zouden aankunnen. ‘Kinderen uit een lager sociaaleconomisch milieu leren hierdoor onder hun niveau en kunnen daar in hun latere carrière last van hebben’, aldus hoogleraar Ehren van de VU.
Leerachterstand
Een beweging in tegengestelde richting kan ook. Ondanks dat heel onderwijzend Nederland, thuiswerkende ouders en natuurlijk de leerlingen zelf hun uiterste best doen met het volgen van thuisonderwijs, ontstaat er toch een behoorlijk leerverlies. Dit blijkt uit een recente studie van Oxford University. Een enquête van de onderwijsinspectie laat zien dat naar schatting 12 tot 30 procent van de leerlingen extra hulp nodig heeft om de achterstand in te halen. Voor die leerlingen is het schooladvies, als er wel een eindtoets wordt gedaan dit jaar, misschien juist een niveau te hoog.
Advies van de overheid
Inmiddels zijn er vanuit de Rijksoverheid verschillende acties ondernomen om basis- en middelbare scholen te helpen. Voor het bepalen van het middelbare schoolniveau van groep 8 leerlingen is het belangrijkste advies: kijk naar de totale ontwikkeling van de leerling gedurende de basisschooljaren. De scholen hebben hiervoor een handreiking ontvangen over schooladvisering, als bijlage bij het Rapport Wegvallen eindtoets.
Inhaalprogramma’s en het lerarentekort
Daarnaast is het belangrijk voor de middelbare scholen om nieuwe leerlingen extra goed te volgen en meerdere evaluatiemomenten in te plannen. Er is bovendien een bedrag van 208 miljoen euro beschikbaar gesteld voor inhaalprogramma’s in het primair en voortgezet onderwijs om leerachterstanden weg te werken. Het probleem hierbij is dat er op de meeste scholen geen tijd is om deze inhaalprogramma’s in praktische zin uit te voeren. Al voor corona hadden veel scholen te maken met lerarentekorten en dat is door corona alleen maar erger geworden. Menskracht om leerlingen bij te staan is er simpelweg niet altijd. Als laatste optie kan een ‘brede brugklas’, bijvoorbeeld vmbo/havo, helpen om leerlingen de tijd te geven op een passend niveau te komen.
Andere aanpak: doorstroomtoets
Volgens minister Slob, die verantwoordelijk is voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, is het sowieso tijd voor een nieuwe aanpak wat betreft de eindtoets van groep 8. Slob vindt dat de eindtoets − een toets, die veel stress veroorzaakt bij leerlingen − en de overgang naar de middelbare school nu te veel worden gezien als bepalende momenten.
Sinds 2014 krijgen leerlingen in februari hun schooladvies, terwijl ze veel later de eindtoets maken. Om die reden wordt in de nieuwe plannen de eindtoets naar voren gehaald. In januari krijgen ze het schooladvies van de leerkracht en meteen daarna, in februari, maken ze de ‘doorstroomtoets’. Het advies van de leraar blijft leidend, maar op basis van de toetsresultaten kan het advies worden bijgesteld. Volgens de minister moet de toets vooral als één van velen worden gezien en niet meer als ‘eindoordeel’.
Meer lezen?
Lees ook deze artikelen op Onderwijs van Morgen over de nieuwe eindtoetsing en doorstroom naar het middelbaar onderwijs:
Hoe ga jij of gaat jouw school dit jaar om met het schooladvies? Deel je ervaringen of tips via onderstaand reactieformulier.
