Column: Lentekriebels!

‘OMG, meneer gaan wij het écht over seks hebben?’

Ik glimlach en knik. Het is april, de klimaatbeheersing in mijn teamkamer is eindelijk gerepareerd, de eerste bloemetjes komen vrolijk uit de grond en ik merk dat mijn studenten al een kwartier voor aanvang ongeduldig voor de deur staan te wachten. Zoveel enthousiasme zie ik maar een paar keer per jaar, en vrijwel altijd wanneer intimiteit het onderwerp van gesprek is. De posters op de afdeling over de ‘week van de liefde’ hebben hun werk gedaan, net als het roddelcircuit op de gang dat op volle toeren draait. Ik zet de favoriete playlist van mijn klas aan op Spotify en open met een diepe zucht de deur…

‘Welkom allemaal’, zeg ik terwijl ik de studenten persoonlijk begroet bij de deur, hun gezichtsuitdrukking probeer ik te lezen.

Ik ben toch wat zenuwachtig als ik de welbekende koffer met voorbehoedsmiddelen uitpak. Ik voel de onrust in de klas toenemen. ‘We gaan het toch niet over SOA’s hebben?’ roept een student achter in de klas. Ik kijk haar aan en schud mijn hoofd. ‘Nee, absoluut niet. In mijn lessen ontdekken we juist de mooie en fijne kanten van intimiteit.’

Als jonge docent binnen de opleidingen zorg en welzijn heb ik geleerd dat er eigenlijk geen taboes zouden mogen bestaan voor toekomstige zorgprofessionals. Tijdens deze lessen voel ik daarom trots: jongeren die, in al hun kwetsbaarheid, open praten over lastige thema’s, dat is precies waarom ik ooit voor het onderwijs heb gekozen. 

Het raakt mij als ik denk aan hoe onze studenten straks dagelijks te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag in de zorg. Het is geen kwestie van óf, maar wanneer. Ik laat mijn studenten altijd anonieme vragen opschrijven. Ik zie de spanning op hun gezichten als ze hun vragen formuleren.

Voor deze specifieke lessen bereid ik me altijd dubbel zo grondig voor. Ik hang samen met collega’s posters op, stuur e-mails naar het management en zorg dat ik antwoorden paraat heb voor bezorgde ouders. Want hoewel ik professioneel over seksualiteit praten niet moeilijk vind, blijft er iets ongemakkelijks aan om ineens met een volle klas achttienjarigen over intieme zaken te spreken. Ik twijfelde zelfs of ik deze column wel moest schrijven, want deze lessen liggen onder een maatschappelijk vergrootglas. Maar juist daarom is de meerwaarde zo groot.

Uit onderzoek van kenniscentrum Rutgers en de GGD blijkt dat jongeren snakken naar positieve informatie over dit thema, meer dan alleen de waarschuwingen en gevaren. Thuis horen ze vaak halve waarheden of wordt er helemaal niet over intimiteit gesproken. En hoewel grenzen stellen en wederzijds respect voor jou en mij wellicht vanzelfsprekend zijn, wijst mijn ervaring soms uit dat dit voor veel van mijn studenten helemaal niet zo is.

‘We gaan toch niet allemaal preuts doen?’ zegt een van mijn studenten lachend, terwijl ze haar vraag opschrijft. Ze heeft gelijk. Als ik later die middag de vragenbox open, voel ik bij het lezen van hun vragen alweer dat trotse gevoel. ‘Kan je zwanger raken van een toiletbril?’ ‘Is geen zin in seks hebben oké?’ ‘Mijn vriend is onzeker over hoeveel bedpartners hij heeft gehad, wat is normaal?’ Ik werk langer door om wetenschappelijk onderbouwde antwoorden voor te bereiden voor de vervolgles.

De volgende les is misschien wel een van mijn mooiste onderwijsmomenten: de studenten zijn geïnteresseerd, luisteren naar elkaar en geven elkaar ruimte. Het is die oprechte interesse om te leren, dan heb je studenten met hun volledige aandacht.

Hoewel de lessen naar mijn gevoel best soepel verliepen, blijft lesgeven over taboeonderwerpen spannend terrein. Mijn studenten hebben dat misschien niet altijd in de gaten, maar ook ik stuntel soms met de juiste toon. Of het nou gaat over lentekriebels, de bloemetjes en de bijtjes of iets heel anders; kwetsbaarheid en onzekerheid horen nu eenmaal bij het leven, dat is wat ik mij studenten probeer te leren.