De jaartelling door de eeuwen heen

Nog even en we vieren Oud & Nieuw. Dan komen we in het jaar 2026 aan. Het klinkt zo normaal dat we er niet over nadenken dat mensen in andere tijden heel andere jaartellingen gebruikten. Welke dat waren, ga je ontdekken.

Lees de tekst hieronder en maak daarna de opdrachten.

De oude Egyptenaren gebruikten schrift én hadden een jaartelling. Deze jaartelling telde niet door zoals wij dat doen, maar elke nieuwe regeringsperiode begon in het jaar 1. Wanneer een farao uit een nieuwe familie (dynastie) kwam, begon de jaartelling opnieuw. Daarom noemen we het oude Egypte ook wel faraonisch Egypte. Hieronder vind je een indeling in dynastieën van de geschiedschrijver Manetho, een Egyptische priester uit de derde eeuw v.C. 

Periode	Datering	Dynastie
Vroegdynastische periode	ca. 3150-2686 v.C.	1-2
Oude Rijk	ca. 2686-2181 v.C.	3-6
Eerste tussenperiode	ca. 2181-2055 v.C.	7-11
Middenrijk	ca. 2055-1650 v.C.	11-12
Tweede tussenperiode	ca. 1650-1550 v.C.	13-17
Nieuwe Rijk	ca. 1550-1069 v.C.	18-20
Derde tussenperiode	ca. 1069-664 v.C.	21-25
Late periode	ca. 664-332 v.C.	26-31

In de Griekse Oudheid had elke Griekse polis een eigen lokale kalender. Deze Griekse kalenders verschilden op twee manieren van elkaar. Ten eerste hadden de maanden andere namen. Het tweede verschil was het moment waarop het nieuwe jaar begon. Meestal hadden de maanden de naam van een god of een religieus feest dat in die periode plaatsvond. 

De Romeinse kalender is gebaseerd op de stand van de maan. Deze kalender verdeelde het jaar in twaalf maanden. Het jaar begon in maart en eindigde in februari. De week had in de Romeinse tijd acht dagen. 

De jaartelling van het jodendom begint op het moment dat volgens het jodendom de wereld werd geschapen. Dat was 3761 jaar voor onze jaartelling. 

Opdrachten

1 Leg uit waarom de Egyptische jaartelling eindigt in het jaar 332 v.C.
Gebruik eventueel je boek.

De Grieken verklaarden veel natuurverschijnselen met natuurgoden.  
2 Waarvan was Poseidon de god?
Gebruik eventueel je boek.

December en januari werden naar de god Poseidon vernoemd.
3 Bedenk hiervoor een verklaring.

De Romeinen spraken Latijn. De naam oktober komt van octo, het Latijnse woord voor acht. 
4 Verklaar deze naam.

5 Welk jaar is het jaar 2025 volgens de jaartelling van het jodendom? 

Vrijwel overal ter wereld wordt nu de christelijke jaartelling gebruikt.
6 Bedenk hier twee redenen voor.

Van de makers van Memo