Steeds vaker zie je op sociale media inspirerende muzieklessen voorbij komen: klassen die vol energie zingen, bewegen en samen muziek maken. Maar hoe geef je zélf zo’n les als je geen instrument bespeelt of niet zo muzikaal bent? Een eenvoudige en laagdrempelige werkvorm is het schrijven van een eigen lied met de klas. Olav Rademaker is student aan het Utrechts Conservatorium en muzikant hij laat in dit artikel zien hoe je dat kunt doen.
‘Eens in de zoveel tijd beland ik weer in een nieuwe fuik op sociale media. Soms is het voetbal, soms zijn het natuurfilmpjes en er was zelfs een periode – vraag me niet waarom – dat ik me verloor in bijzondere tractors. Maar tegenwoordig staat mijn feed vol met inspirerende muzieklessen voor het basisonderwijs. Verschillende helden, zoals Meester Maurien op Instagram, laten een groep schijnbaar moeiteloos enthousiast zingen. Van kleuterliedjes tot écht wel moeilijke zangnummers van bijvoorbeeld The Beatles: alles komt voorbij en de frisse energie spat ervan af. Zelfs droge muziektheoretische begrippen worden op een aanstekelijke manier aangeleerd, waardoor de kinderen die goed onthouden. Met het juiste enthousiasme kan een groep echt een verrassend hoog muzikaal niveau laten zien. ‘De groep is een spiegel’ heb ik altijd geleerd en dat blijkt waar te zijn.’
Laat het de kinderen zelf doen
‘Mijn muziekdocentenhart gaat sneller kloppen van dit soort video’s, van het plezier dat door de muziek heen klinkt, het lekker met je lichaam bezig zijn en de verbinding die ontstaat tussen de groep en de leerkracht. Maar ook denk ik aan het gros van de kinderen, dat niet zo’n muzikale superheld heeft. Want laten we eerlijk zijn, als deze muzieklessen geen uitzondering waren, waren ze op sociale media ook niet zo’n hit. Lang niet alle leerkrachten hebben genoeg muzikale bagage om moeiteloos een gitaar te pakken en bij elke gelegenheid een nieuw lied te verzinnen. Hoe kun je dan toch een inspirerende muziekles geven? Je laat de kinderen het zelf doen! Er zijn genoeg werkvormen waarmee je zonder dat je een instrument kunt bespelen, lekker aan de slag kunt. Een die voor mij goed werkt, is samen met de groep een nieuwe tekst schrijven op een bestaand lied. Lees het stappenplan en ga aan de slag!’
Zo schrijf je met je groep een eigen lied
Stap 1
Kies een lied dat de kinderen al een beetje kennen. Van bekende liedjes zijn altijd wel karaokeversies op internet te vinden. Aan de hand daarvan kun je een lied makkelijk aanleren zonder dat je zelf veel hoeft te doen.
Tijdens het zingen helpen tips over de intensiteit het best, omdat je de aandacht dan richt op hoe je iets overbrengt. Als je bijvoorbeeld zegt: ‘Probeer het couplet nog wat spannender te zingen’, dan helpt dit met dynamiek en articulatie zonder dat je die woorden hoeft te gebruiken. Gerichte complimenten zijn natuurlijk ook belangrijk. ’Jullie inzet bij het refrein is echt sterk!’ werkt beter dan ‘Klinkt lekker zo!’ Op deze manier geef je de groep zelfvertrouwen, zodat de kinderen meteen beter gaan zingen.
Stap 2
Als de groep het lied kent, kun je het over vorm hebben. Waar zit het intro, het couplet, het refrein en eventueel de bridge? Zo knip je het lied in stukjes waar je later een tekst op kunt schrijven.
Voor het schrijven zelf bedenk je een thema, iets concreets, waar veel dingen over te vertellen zijn. Met Sinterklaas kun je het bijvoorbeeld hebben over snoep, schimmels en pieten. Voor kerst kun je het hebben over dennenbomen, geurende kaarsen en spelletjes. Voor de vakantie kun je het hebben over lekker een poosje geen rekenen, spelletjes doen en een vriend even missen. Dat zijn per thema al drie coupletten.
Stap 3
Alle kinderen schrijven een woord, dat ze bij het thema vinden passen, op een post-it. Die plakken ze op het bord. Voor elk vormonderdeel (couplet 1, couplet 2, bridge, enzovoort) mag een kind vervolgens een post-it van het bord pakken. Dit woord is dan het onderwerp van dat onderdeel van het lied. Zo ga je door tot er een woord is gepakt voor elk onderdeel.
Stap 4
En dan is het tijd om te schrijven. Verdeel de kinderen in groepjes, zodat er voor elk vormonderdeel geschreven wordt. Als de onderwerpen gekaderd zijn, kunnen kinderen heel leuke dingen maken. Als de teksten klaar zijn presenteert ieder groepje hun tekst. Dan voeg je alles samen en kan de groep het lied instuderen.
Je kunt zelf een refrein schrijven, dan heb je de controle over de boodschap van het lied. Bovendien help je de kinderen op weg, omdat ze weten waar ze naartoe schrijven. Maar kinderen kunnen het refrein ook schrijven. Als je tijd hebt, is dat zeker een aanrader!
Het mooie aan een eigen lied schrijven is dat het kinderen op heel veel verschillende vlakken stimuleert. Zij zijn niet alleen bezig met zingen, maar ook met taal en samenwerken, waardoor het zingen zelf vanzelfsprekend wordt. Het gevoel van makerschap is erg krachtig, want wanneer schrijf je nou een eigen lied? Dat is iets om te onthouden en, wie weet, om op sociale media te zetten!
