Meester Jurgen: ‘Gun ze wat ellende’

Je carrièrepad is nogal divers, van de zeevaartschool tot de luchtmacht en uiteindelijk de pabo. Wat heeft je aangetrokken tot het onderwijs?

Dat ik een wat ongebruikelijk carrièrepad heb, klopt wel ja, haha. Na de havo ging ik naar de zeevaartschool in Rotterdam. Diploma gehaald, een jaar gevaren, maar dat wereldje was het toch niet voor mij. Daarna werkte ik in het groen, bij de brandweer van de luchtmacht en deed ik allerlei opleidingen. Uiteindelijk besloot ik deeltijd de pabo te doen. Ik had jaren op scouting gezeten, eerst als welp en later als leiding. Die link met kinderen was er altijd al. 
Inmiddels zit ik ruim twintig jaar in het onderwijs en ik vind het nog steeds geweldig. Elk schooljaar voelt als een avontuur. Je start in september met een groep en gaat samen een reis aan: leren, groeien, lachen, soms huilen. Groepsvorming, persoonlijke ontwikkeling – dat vind ik prachtig.

Wat heeft je het meest gevormd in je werk als docent? En hoe zouden de kinderen jou omschrijven?

Kinderen zouden mij waarschijnlijk omschrijven als streng maar rechtvaardig. Recht is recht, krom is krom. Ik ben duidelijk, maar er is ook ruimte voor humor. Geen uitzonderingen. Als je dat volhoudt, werkt het. En ik loop niet voor de groep, ik loop ernaast. Zij doen het werk, ik geef af en toe een duwtje in de goede richting. Ze weten: als er iets is, kunnen ze bij me terecht. Maar ze doen het vooral zelf. 
En ik denk ook dat het helpt dat ik mezelf niet al te serieus neem. We maken samen lol, er is ruimte voor gekkigheid en voor serieuze gesprekken. Ik ben benaderbaar, ook als er iets misgaat. Dat voelen kinderen aan.

Je pas verschenen pocketboek heet ‘Gun de kinderen wat ellende!’ Hoe bedoel je dat?

We zijn met z’n allen geneigd om kinderen overal voor te behoeden. Maar een verdwenen pen? Die zoek je zelf. Gymtas vergeten? Los het zelf op. Dat soort kleine ellende helpt ze groeien. In mijn lessen daag ik kinderen uit met oefeningen waarin ze even moeten doorzetten, ook fysiek. Daardoor zie ik dat ze meer voor elkaar over hebben, beter samenwerken. Dáár zit veerkracht.

Dat klinkt als luchtmacht?! En een beetje als het tv-programma Kamp van Koningsbrugge…

Ja, ik doe zelf ook aan dat soort fysieke trainingen mee. En het mooie is: je ziet kinderen groeien als je ze even uitdaagt, fysiek én mentaal. Niet drie uur lang hoor, maar een oefening waarbij je samen even ergens doorheen moet. Ze leren doorzetten, letten beter op elkaar, luisteren beter. Er ontstaat meer groepsgevoel. Natuurlijk is dat mijn eigen, niet-wetenschappelijke visie. Maar ik zie het werken. In de groepen die ik hier heb, werkt het.

Zijn scholen soms te lief, te beschermend? 

We zijn met z’n allen bezig een watjesgeneratie te creëren. Alles moet gladjes verlopen. Fiets kapot? Dan meteen een nieuwe. Band lek? Naar de fietsenmaker. Alsof alles altijd geregeld moet worden. En als er op het schoolplein net iets te ruw wordt gespeeld, wordt er meteen ingegrepen. Terwijl ik denk: laat ze! Een kras, een schaafwond – dat hoort erbij. Dat is geen drama. Bij ruzie of een botsing kijk ik eerst van een afstandje. Hoe lossen ze het zelf op? En dan zie je dat klasgenoten elkaar gaan helpen, of dat een kind opstaat en doorgaat. Dat soort ellende is goud waard – daar groeit een kind van, en ook de groep. Maar we zijn soms voorzichtig, bang voor boze ouders, bang voor klachten. Terwijl we ons moeten afvragen: zijn we er nog van overtuigd dat je niet leert lopen zonder te vallen?

Heb je daar weleens discussie over met collega’s?

Meer een gesprek. Dan valt er iemand en lijkt het alsof je direct iets moet doen. Maar ik kan heel goed uitleggen waarom ik even afwacht. Het is een leermoment. En natuurlijk houd ik het in de gaten. Na de pauze loop ik altijd even langs zo’n kind. Dan weten ze: ik ben gezien. Maar ik geef ze eerst het vertrouwen om het zélf op te lossen. Daar zit zoveel waarde in.

Wat is je belangrijkste tip voor andere leerkrachten als het gaat om veerkracht?

Stop doing it for them. Een geweldige uitspraak uit de Dalton-gedachte. Haal niet telkens de kolen uit het vuur voor je leerlingen. Laat ze zelf ervaren, proberen, vallen. Ze kunnen zóveel meer dan wij denken.