Home » Het VMBO-Woordenboek: handig of stigmatiserend?

Het VMBO-Woordenboek: handig of stigmatiserend?

Sinds deze week is er een Van Dale woordenboek, speciaal voor het VMBO en MBO. In dit woordenboek staan 15.000 woorden, die veel gemakkelijker worden uitgelegd dan in de ‘Dikke Van Dale’. Van Dale ontwikkelde dit nieuwe woordenboek omdat er vanuit de leerlingen en docenten een duidelijke behoefte is aan een woordenboek op maat. Een mooi product, maar er is ook kritiek: een woordenboek speciaal voor vmbo-leerlingen zou stigmatiserend zijn. En hebben leerlingen hier wel iets aan?

Door korte definities, duidelijke voorbeeldzinnen en heldere taal zijn de beschrijvingen in het nieuwe woordenboek een stuk duidelijker dan in de Dikke Van Dale. Sommige moeilijke woorden worden zelfs extra toegelicht met een plaatje. Ook helemaal op de doelgroep toegespitst zijn de schooltaalwoorden. In het filmpje van Volkskrant TV is te zien dat leerlingen van een Amsterdams ROC de beschrijvingen veel duidelijker vinden, al biedt de beschrijving van ‘molecuul’ nog steeds geen uitkomst.

De meningen over het nieuwe woordenboek zijn verdeeld. Het is waar dat de beschrijvingen in de Dikke Van Dale vaak te ingewikkeld zijn voor leerlingen. Dan is het te waarderen dat er een product op maat is speciaal vvoor leerlingen met een geringere woordenschat. Er bestaan wel meer woordenboeken voor specifieke doelgroepen en situaties, zoals schoolwoordenboeken en woordenboeken voor kinderen. Toch zijn er ook wat kritiekpunten. Een woordenboek speciaal voor het vmbo zou stigmatiserend zijn, zo blijkt uit een rondje langs reacties op nieuwssites. Jan Jaap Bijlsma, uitgever Nederlands bij Malmberg, is hier hiermee eens. “Uiteraard voorziet een gemakkelijker woordenboek met extra aandacht voor schooltaalwoorden en ondersteuning van beeld in een behoefte. Maar waarom wordt dit als een woordenboek speciaal voor het vmbo gepresenteerd? Het staat op de voorkant van het woordenboek. Is dat nou nodig?”. Bovendien gaat een speciaal woordenboek voorbij aan het werkelijke probleem. “In het filmpje zie je dat een leerlinge moeite heeft met het vinden van een woord. Daar zou meer aandacht in het onderwijs – en in lesmethodes – aan moeten worden besteed. Leerlingen moeten leren hoe ze met een woordenboek om moeten gaan, maar ook hoe ze met behulp van strategieën de betekenis van een woord in een tekst kunnen achterhalen”.

Wat vindt u van het nieuwe woordenboek speciaal voor het vmbo en mbo? Mooi dat het er is of is het een verkeerd signaal? Stem mee in de ‘stelling van de week’ en geef een reactie op dit artikel.

12 reacties op “Het VMBO-Woordenboek: handig of stigmatiserend?”

  1. josina leurs

    Het lijkt mij een uitstekende oplossing, bovendien kunnen leerlingen zelf kiezen wat zij het meest prettig vinden’.

  2. Dr. Henk witteman

    Eerlijk gezegd vind ik het uit onderwijskundig oogpunt onzinnig om dit woordenboek “stigmatiserend” te noemen. Als het al stigmatiserend is dan geldt dit voor de politici die in de afgelopen jaren nou niet bepaald een goede sturing hebben gegeven aan het onderwijs. Het niveau van VMBO leeingen is het resultaat van hun politieke miskleunen. Als er dan een uitgever is die beseft dat de Russische leerpsycholoog Vygotsky er al op hamerde dat het onderwijs moest aansluiten bijhet niveau van de leerlingen, dan kan ik met dit woordenboek als onderwijskundige alleen maar blij zijn.

  3. M.Hendriks-Over

    Jarenlang heb ik leerlingen van de ISK onder mijn hoede gehad. Ook voor hen was en is een standaard woordenboek minder bruikbaar, zeker als hun woordenschat nog relatief klein is. Een woordenboek dat “op maat” gemaakt is voor leerlingen met een beperkte leesvaardigheid is een goed idee. Uiteindelijk moeten leerlingen wel de stap kunnen maken naar een gewoon woordenboek. Bij de moderne vreemde talen wordt dat ook gevraagd Het is jammer dat op de kaft deze doelgroep aangegeven is. Het woordenboek zal wellicht voor meer jonge leerlingen bruikbaar zijn in het VO.

  4. Docent geschiedenis

    U bent nogal fan van Vygotsky, meneer Witteman. Dat is wel handig, want dat geeft meteen aan dat u compleet geen feeling meer heeft met hoe het onderwijs in de praktijk werkt óf u helaas zelf een docent bent die nooit in staat is geweest om een groep enthousiast te maken door uw les. Ik moet het helaas zo scherp stellen.

    Als u toch eens meemaakt hoe het is om een groep te boeien, te vertellen, daardoor een band met leerlingen op te bouwen. Die oogjes, de interactie. Echt: dan wilt u helemaal niet coachend bezig zijn of reflecteren. En de leerlingen al helemaal niet! Het onderwijs van morgen: wat mij betreft terug naar ‘gisteren’.

    Een vmbo-woordenboek vind ik een slecht idee, omdat het het nu al vrij lage niveau van vmbo t en k verder naar beneden zal halen. Op het mbo hoort zoiets helemaal niet thuis. Niet doen dus.

  5. Ik vind het een prima plan. Je kunt klaaglijk jammeren over het lage niveau van allerlei groepen, maar dat lost niks op. Dat veel VMBO-ers het moeilijk vinden om een woord in het woordenboek op te zoeken, komt tenminste voor een deel omdat het woordenboek zo weinig gebruikt wordt in de lessen. En waarom wordt het weinig gebruikt? Inderdaad, omdat het geen zin heeft een woord op te zoeken als je de uitleg achter dat woord vervolgens als abracadabra ervaart. Met een op maat gesneden woordenboek gaan de kinderen het woordenboek wellicht weer als een handig hulpmiddel ervaren, en dat lijkt me alleen maar winst.

  6. ceciel verlijsdonk

    Het is schrikbarend hoe klein de woordenschat van de gemiddelde VMBO-T leerling is. Ik vraag me wel eens af wat ze op de basisschool leren. Er wordt daar wel op getoetst maar niets actief mee gedaan. Ik vind het erg goed dat dit woordenboek in Jip en Janneke taal moeilijke woorden uitlegd. Vaak moet ik woorden na het opzoeken alsnog uitleggen. Goed initiatief maar wel droevig.

  7. docent havo-vwo

    Helemaal geen prima plan, dan kunnen de doorstromers naar de havo (waarvan er steeds meer komen ondanks het ontmoedigingsbeleid om dit te kiezen) het helemaal wel vergeten!

  8. Chantal Alkemade-Kok

    Misschien is het stigmatiserend, maar als het helpt om de leerlingen taalvaardiger te maken, is dat belangrijker dan de titel van het woordenboek. In de huidige woordenboeken staan omschrijvingen die de leerlingen vaak niet snappen, waardoor ze zichzelf soms dom voelen. Nu staat er op de voorkant dat het een woordenboek voor het VMBO/MBO is, maar het helpt de leerlingen wel de woorden beter te begrijpen. Wat is dan het probleem?
    En bovendien blijft de keuze bij de leerlingen en de docenten om het woordenboek te gaan gebruiken.

  9. a. verheijden

    Ik ben het eens met M.hendriks-Over. Het doel heiligt de middelen.
    De weg naar Rome kan gelukkig op vele manieren “bewandeld”worden! Niet iedereen heeft gelijktijdig leren lopen toch? Ik vind het VMBO-onderwijs voor heel veel mensen(toch 60% van totaal aantal leerlingen) een prima opstap naar het vervolgonderwijs en ik bestempel mijn leerlingen dan ook niet als leerlingen met een laag nivo, maar als leerlingen in ontwikkeling.
    Ik vind het derhalve ook stuitend om met een geheven vinger naar het basisonderwijs te wijzen. Heb AUB meer vertrouwen in de competenties van je collega’s!

  10. Karlien Dijkstra

    Uit de poll blijkt dat de meningen letterlijk verdeeld zijn: 51% was het eens met de stelling dat een woordenboek speciaal voor het vmbo een goed idee is. 49% was het daarmee oneens. Iedereen dank voor het stemmen!

  11. Ik vind het nogal belachelijk. Het kan stimulerend zijn voor de lagere opleidingen. Maar vmbo-tl kan het er juist verkeerd bij gaan werken. Hun woordenschat wordt er flink minder op.
    Ik vind dat in dit land de vmbo leerlingen dom gehouden worden. Het spijt mij dat ik dat moet zeggen. Maar het is niet eens stimulerend voor de leerlingen als zij “alweer” een uitzondering moeten zijn, en weer ‘minder’ lijken dan de havo/vwo leerlingen. Ik heb zelf een dochter thuis, die haar vriend van het Gymnasium met nederlands helpt, en met frans en duits. Terwijl ze zelf net van het vmbo af komt. Zij is heus niet dom. Haar woordenschat is op normaal niveau, en ze weet veel. Er zijn genoeg leerlingen op het vmbo die de nederlandse taal wel genoeg beheersen om een normaal woordenboek te gebruiken. Ik denk dat je niet een speciaal woordenboek moet maken voor die leerlingen, maar dat je hun gewoon wat extra aandacht moet geven op dat gebied.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Laatste onderwijsnieuws

Actief buitenspelen doe je zo!

Bewegen is goed voor de gezondheid én de ontwikkeling van kinderen. Kinderen zouden minimaal één uur per dag intensief moeten bewegen. Er rust dan ook een belangrijke taak op de schouders van het po en de buitenschoolse opvang: de zorg voor goede buitenspeelmogelijkheden. Gebruik deze tips om buitenspelen te stimuleren. In het kader van de …

Actief buitenspelen doe je zo! Read More »

Bekijk

Onbeperkt toegang
met je OvM account

Met het OvM account krijg je als onderwijsprofessional toegang tot meer artikelen en regel je welke informatie je wilt ontvangen. Bijvoorbeeld de nieuwsbrief of Juf & Meester.