‘Een klaslokaal kan soms een onnatuurlijke leeromgeving zijn. Je zet een groep leerlingen bij elkaar, neemt klassikaal de lesstof door en hoopt dat leerlingen geconcentreerd naar je luisteren.’ Dit zijn de woorden van Jelmer Evers, een docent geschiedenis die er ongeveer een jaar geleden voor heeft gekozen het roer letterlijk om te gooien. Vrijwel geen klassikale instructies meer, maar YouTube-colleges. Flipping the classroom heet het concept, ofwel het omdraaien van de les.
Leerlingen luisteren en kijken thuis naar de uitleg van de lesstof, waardoor er in de les tijd vrijkomt voor dingen die normaal als huiswerk worden opgegeven: opdrachten maken, met digitaal lesmateriaal werken, onderzoek doen, in groepjes werken, etc. Vandaar de term ‘flipping the classroom’. Het idee is afkomstig van de Khan Academy, maar wordt ook regelmatig ingezet door professoren op universiteiten. Jelmer Evers, docent op UniC Utrecht: ‘Op deze manier kunnen leerlingen de lessen volgen in hun eigen tijdspad. Zo heb ik van leerlingen gehoord dat ze naar mijn les hebben geluisterd op hun Ipod tijdens het hardlopen.’ Flipping the classroom kent volgens Jelmer veel voordelen. ‘Leerlingen zijn tegenwoordig zo digitaal, dat het voor hen heel natuurlijk is om op deze manier lesstof te leren. En in de les kan ik nu veel meer een-op-een bezig zijn en extra tijd steken in activerende didactiek.’
Durven loslaten
Hoewel de docent geschiedenis nog maar een jaar bezig is met het omgekeerde lesgeven, heeft hij zijn enthousiasme al op veel collega’s over weten te brengen. Zelfs zijn meest digibete collega’s zijn helemaal om. Soms krijgt hij nog wel de vraag hoe hij nu in de gaten kan houden of leerlingen de lesstof hebben geleerd. Hij heeft dan altijd een antwoord klaar. ‘Je moet het klassikaal lesgeven los durven laten. Dat leerlingen in een klaslokaal zitten en naar een uitleg luisteren, staat niet synoniem aan dat er geleerd wordt. Misschien gaat de informatie wel het ene oor in en het andere oor uit. Ik zie het juist als een voordeel dat leerlingen met flipping the classroom zelf het moment uit kunnen kiezen dat ze naar een college willen kijken. Is een leerling ’s ochtends niet het meest geconcentreerd, dan kan hij het college aan het eind van de middag kijken. En je komt er tijdens de wekelijkse klassikale les, als leerlingen met opdrachten bezig zijn, snel genoeg achter of ze de stof van het digitale college goed beheersen.’
Vernieuwing
Jelmer is constant bezig met vernieuwingen en legt de lat hoog. ‘Ik wil visueel gezien aantrekkelijke presentaties maken, iets wat naar mijn mening ontbreekt bij de filmpjes van de Khan Academy. Ik maak mijn presentaties in Prezi, dat visueel gezien heel sterk is, en neem het college op met Camtasia. Vervolgens edit ik het filmpje en plaats ik het op mijn eigen YouTube-kanaal. Ik moet toegeven, in het begin is het veel uitvogel-werk, maar het is een zinvolle investering. En de filmpjes die ik vorig jaar heb gemaakt, kan ik dit jaar gewoon hergebruiken.’ Dit betekent echter niet dat Jelmer dit jaar niet meer aan zijn online lessen gaat sleutelen. ‘Ik ben van plan mijn lessen interactiever te maken door HTML5 te gebruiken. Hierdoor wordt een filmpje niet puur informatief, maar kan ik ook een quiz toevoegen of leerlingen een rollenspel laten spelen.’
YouTube-hit
Niet alleen Jelmer en zijn collega’s zijn enthousiast over flipping the classroom; ook de examenleerlingen vonden het fijn op deze manier les te krijgen. Jelmer: ‘Ik heb geen negatieve geluiden van ze gehoord. Ik had ruim 50 leerlingen in de examenklassen en één filmpje over de examenstof is wel 10.000 keer bekeken. Dat geeft aan dat leerlingen er behoefte aan hebben om thuis een les te kijken. Eigenlijk ook best logisch, want ze kunnen het filmpje pauzeren wanneer ze willen of opnieuw afspelen totdat ze het snappen. Dat ik leerlingen op deze manier les mag geven, zie ik echt als een intellectuele uitdaging.’
Tips van Jelmer
– ‘Het feit dat jouw school niet veel computers heeft, hoeft je er niet van te weerhouden met flipping the classroom te werken. Integendeel. Leerlingen hebben bijna allemaal thuis een computer waar ze dagelijks achter zitten.’
– ‘Als je digitaal gezien niet erg vaardig bent, moet je niet te snel opgeven. Er komt veel uitvogel-werk bij kijken, maar je krijgt er veel voor terug en als je eenmaal een filmpje hebt gemaakt, kun je dat blijven gebruiken.’
– ‘Het is een kwestie van durven en doen. Je moet het klassikaal lesgeven los durven te laten’.
Het bovenstaande filmpje is één van de digitale colleges die Jelmer Evers heeft gemaakt.
Helemaal mee eens! Ik ben hier ook mee bezig in L.O. Ik maak vodcasts via ink2go en pages op een macbookpro die leerlingen via een portaal kunnen bekijken.
Jelmer Evers heeft in dit filmpje een mooi voorbeeld gegeven van de didactische mogelijkheden die de digitalisering ons biedt. Een van de belangrijkste voorwaarden voor een goede les is het creëren van betrokkenheid. De leraar dient betrokkenheid uit te stralen, enthousiast te zijn. Hij geeft hiermee he signaal af dat ook hij het onderwerp interessant vindt. Onze spiegelneuronen zorgen er dan voor dat die betrokkenheid door de leerlingen wordt overgenomen. De maker van het filmpje weet dat het episodisch geheugen de beste poort naar interesse is. Wat jezelf meemaakt wordt automatisch verwerkt en hoef je niet meer via de semantische weg op te slaan. Ik ben van een oudere generatie en kan mij de slag om Dien Bien Phoe nog goed herinnerren. De kranten stonden er destijds vol van. Ik werd dus al door het onderwerp zelf getrokken. Beelden uit die tijd kwamen bij mij op. De huidige jeugd heeft deze beelden natuurlijk niet, maar ze worden wel opgewekt door het authentieke filmmateraal dat in het flmpje is opgenomen. Sterk is ook de toevoeging van het emotionele element met de intocht van de soldaten en de blijdschap en trots van de bevolking. Zij hadden immers die sterke Europeanen verslagen.
KORTOM We zien hier de toekomst van ons lesmaneriaal. Ik stel me voor dat er websites komen als onderwijsvanmorgen waar docenten hun materiaal en toetsen plaatsen en waar docenten in het land een keuze kunnen doen. Net zoals ik in mijn artikelen steeds meer gebruik kan maken van een groeiende hoeveelheid yourube filmpjes waarmee ik mijn artikelen poog te ondersteunen, zo zal dit ook gebeuren met de lesssen in de klas. Ze wijn gewooon te vinden in de “CLOUD” van lesmateriaal die boven het land hangt. Hier komt vanzelf een markt voor. Ik voorspel dat we binnen 5 jaar ons lesmateriaal gaan zoeken op deze sites. We zullen het ook gaan uitwisselen. Duizend bloemen zullen bloeien.
Eenvoudige versie:
http://mrerwin.tumblr.com
goed idee, hoewel het veel van de zelfsturing en discipline van de leerlingen vraagt, hetgeen voor de jongere leerlingen en voor veel jongens wellicht teveel gevraagd is.
nog iets: wat spreekt die man onduidelijk, wat is een “dekolisatieproces”?
Wat zou het geweldig zijn als iedereen dit systeem overnam. Waarschijnlijk ligt de drempel te hoog qua digitale vaardigheden. Maar wat als er een aantal leerkrachten deze filmpjes zouden maken en iedereen er gebruik van zou kunnen maken? Leerlingen kunnen zo hun eigen favoriete leerkracht uitkiezen, want evenals niveauverschillen spelen ook persoonlijke voorkeuren voor iemand een rol bij het opnemen van leerstof. Op Bonaire zijn helaas de deuren van Unic gesloten door wanbestuur, maar het concept is super. Ga vooral zo door!
Voor wie geïnteresseerd is in de ontwikkeling van gratis digitale instructievideos: in het voorjaar van 2012 zal een Nederlandse versie van de Khanacademie worden gelanceerd met vertaald video-materiaal van Salman Khan (zowel ondertiteld als nagesynchroniseerd) en de mogelijkheid om nieuw gemaakt audio-visueel materiaal toe te voegen en voor iedereen beschikbaar te maken. Dit betreft niet alleen instructievideo’s, maar ook de oefenstof en de mogelijkheden voor docenten/tutoren/coaches om het gebruik en de voortgang van het materiaal en de oefeningen door leerlingen te monitoren.
Wil je meehelpen om dit te realiseren en bestaand of nieuw audiovisueel materiaal beschikbaar maken voor iedereen in Nederland? Meld je aan bij de community op http://www.IKKhan.nl
Ik heb de verschillende films van Jelmer op scholen die ik begeleid laten zien. Het heeft docenten geïnspireerd. Zien is doen!
Van docenten geschiedenis weet ik dat zij hun leerlingen naar het filmpje sturen, dus die aantallen hits zijn ten dele te verklaren.
Mooi werk Jelmer!
Geweldig idee
Ik ben al een tijdje bezig met videolessen voor natuurkunde. Mijn benadering lijkt iets meer op hoe ik zelf normaal gesproken lesgeef. Ik ben gewoon in beeld en spreek de leerlingen rechtstreeks toe en ik heb een bord naast me voor voorbeelden, sommen en demo’s. Inmiddels is alles af en staat online op http://www.natuurkundeuitgelegd.nl
Ik werk ook met veel digitaal materiaal. mijn Keynotes en filmpjes zijn beschikbaar via de Digitale Leeromgeving. In de les merk ik toch weer een teruggang naar meer klassikaal lesgeven ivm resultaten van ll (waarschijnlijk wel deels te verklaren vanuit weinig motivatie, geen kritische houding van ll en te weinig discipline). Schoolleiding en ll zijn zeer tevreden over mijn lessen, maar de rendementen gijzelen nieuwe initiatieven.
Toch wel weer nieuwe ideeen voor het nieuwe schooljaar. Digitaal beschikbaar stellen van materiaal blijft, maar ik wil meer gaan werken met aftekenwerkbladen. Vorm moet ik nog verder uitdenken. Maar wil wel wat meer “druk” op ll gaan leggen.
Ik lees louter jubelreacties. Tijd voor enkele kritische kanttekeningen: zomaar wat vragen die bij mij -leraar VO- opkomen:
– Waarom zouden de leerlingen dít huiswerk wel doen, als ze het normale niet doen?
– Heb je gisteren het journaal gekeken? Zoja: hoeveel kun je je er nog van herinneren (eerlijk!); valt tegen hé? Wat je ziet/hoort op radio en TV beklijft vaak slecht is mijn ervaring.
– Ik vertel graag over mijn vak: geen eenzijdig college maar dat is een interactief verhaal. Juist tijdens de interactie worden de leerlingen gestimuleerd en wordt er geleerd. Dit ontbreekt bij een videoles.
– ik heb zelf ter voorbereiding van nascholing weleens wat video’s moeten kijken. Bij mij werkt dat niet goed: de concentratie is echt anders dan in het klaslokaal. En: als al de vakken dit gaan doen moeten de leerlingen thuis elke dag urenlang YouTube filmpjes gaan bekijken als huiswerk. Dat gaat toch niet werken: ze hebben er geen tijd voor en het zal niet beklijven.
Tijdens het rennen naar een iPod hoorcollege luisteren: zou je daar echt iets van opsteken? Ik heb het geprobeerd: nee dus. Denk aan die cursus Italiaans (met cassettebandjes!) die je in de auto in de file zou gaan doen. Heeft dat gewerkt?
Volgens mij brengt live interactie toch wat anders teweeg bij de mens. Overigens maak ik me geen illusies: natuurlijk gaat bij een ouderwetse klassikale les ook veel het ene oor in en het andere oor uit. Maar als leraar zie je dat en kun je daar op reageren. Dat heb je met een video niet.
Al met al doen de jubelverhalen hier me denken aan 20 jaar geleden: de invoering van de de tweede fase. De leerling gaat zelf aan de slag, leert meer want is actiever, de leraar als begeleider. We weten nu dat het zo niet werkt.
Wat me verbaast is dat sommigen hier zo makkelijk een nieuwe leermethode omarmen. Was je oude manier dan zó slecht? Is er hard bewijs dat met deze nieuwe manier het beter gaat? Leren, echt léren zal altijd met een inspanning gepaard gaan, net als sporten. TV kijken is een luie, de-activerende bezigheid. Als opvoeder heb ik ooit een wijze les van een mede-ouder gekregen: TV aan? Dan gaat het kind “uit”. Geen ramp: naast al het buitenspelen 🙂 is even hangen voor de buis best OK. Maar maak je geen illusies dat de hersenen veel leren tijdens het tv kijken.
Nogmaals, de jubelverhalen hier verbazen me wat. Maar misschien lees ik dat fout. Ik ga zeker eens kijken naar wat video’s en wil best wat nieuws uitproberen dus denk nu niet dat ik louter afwijs. Maar gooi het kind niet met het badwater weg: bedenk dat vele onderwijsvernieuwingen niet hebben gebracht wat verwacht en gehoopt werd.
Beste lezer,
Voor mijn masterthesis onderwijskunde ben ik op zoek naar docenten die graag willen beginnen met Flipping the Classroom. Ik zoek docenten met een 2e of 3e jaars havo/vwo klas (elk vak is welkom). Tijdens het onderzoek wordt de docent begeleid bij het implementeren van flipping the classroom. Dit onderzoek zal ongeveer 4 weken duren.
Voor meer informatie kunt u mij altijd mailen: w.p.dijkstra@students.uu.nl.
Met vriendelijke groet,
Wiebe Dijkstra
[…] hebben en ze het geleerde dus ook daadwerkelijk toepassen. Hij introduceerde hiermee het begrip: flipping the classroom. Hierdoor krijgen leraren weer de tijd voor de leerlingen die het nodig hebben. In Nederland […]
[…] hebben en ze het geleerde dus ook daadwerkelijk toepassen. Hij introduceerde hiermee het begrip: flipping the classroom. Hierdoor krijgen leraren weer de tijd voor de leerlingen die het nodig hebben. In Nederland […]
[…] hebben en ze het geleerde dus ook daadwerkelijk toepassen. Hij introduceerde hiermee het begrip: flipping the classroom. Hierdoor krijgen leraren weer de tijd voor de leerlingen die het nodig hebben. In Nederland […]