Vanavond is het zover: de diploma-uitreiking van onze mavisten. Een moment waar ik elk jaar naar uitkijk. Niet omdat het moet, maar omdat het mág. Omdat alles op zo’n avond samenkomt. We vieren het in het prachtige theater van Brielle. Een plek waar de fluweelrode stoelen al klaarstaan, waar het zware doek nog gesloten is en de spanning haast tastbaar in de lucht hangt. De zachte vloer dempt elke voetstap. Het licht zoekt z’n weg langs het podium. Alles in deze ruimte ademt verwachting.
Thuis heb ik mijn pak met zorg uitgekozen: donkerblauw, een wit overhemd, een nette stropdas. Geen franje, wel stijl. Mijn vrouw werpt een blik en knikt: ‘Succes vanavond.’ Mijn kinderen, normaal zeker niet te beroerd om me een hak te zetten, knikken goedkeurend. ‘Ziet er strak uit, pa.’ Dat ze het bijzonder vinden voel ik en dat gevoel neem ik mee.
In de foyer begroet ik de technicus van licht en geluid, die net aan een bord nasi zit. We maken een kort praatje, maar ik loop snel door. Ik wil naar de zaal. Ik wil dat moment voelen. Die stilte vóór de storm. Die paar minuten waarin het theater nog van niemand is, behalve van mij.
‘Als je op je bek gaat, moet je leren zelf weer op te staan.’
Langs de rijen stoelen wandel ik het podium op. Ik neem plaats achter de lessenaar. Voor me de stoelen voor de leerlingen, daarachter de lege rijen voor hun familie. Ik laat het op me inwerken. De ruimte is stil en alles klopt. Uit mijn binnenzak haal ik mijn opgevouwen speech, en leg hem zorgvuldig neer. Mijn handen leg ik te rusten op het hout van de oude lessenaar.
‘Goedenavond allemaal…’
Ik zeg het zacht en start met mijn speech. Nog een keer en nog een keer. Zinnen vloeien, pauzes vallen op hun plek. In een soort hyperfocus speel ik de avond af. De tijd glipt ongemerkt voorbij en als ik bij de laatste keer opkijk, zit de zaal ineens vol. Het moment heeft mij ingehaald.
Wat geef je ze mee, op zo’n avond? De leerlingen die vertrekken. De ouders die toekijken. De collega’s die meeliepen. Ieder heeft zijn aandeel in wat we vieren. Ik schrijf graag, maar dit verhaal moet kloppen. Geen plankenkoorts, maar de magie van het theater geeft me toch wat kriebels.
‘Van de Duitse bezetter naar de ouders is een kleine stap,’ zeg ik, met een grijns.
Ik begin over tegenslag. Over hoe het leven je soms onderuit haalt. Kom bij mij niet aan met: ‘je kunt alles worden wat je wilt.’ De waarheid is rauwer en de weg is zelden geplaveid. En ineens floept het eruit: ‘als je op je bek gaat, moet je leren zelf weer op te staan.’
Harder dan bedoeld, eerlijker dan gepland. Ik kijk de zaal in, geen afkeer, geen aarzeling, alleen herkenning. Het klopt …
Daarna vertel ik over het ontstaan van onze school, in de nadagen van de oorlog. 1945. De Duitse bezetting. Een groep mensen die een plek voor de toekomst wilde bouwen, midden in de onzekerheid. En dan volgt de brug naar de rol van hun ouders, die ik niet kon oefenen, maar wel had gehoopt dat hij zou landen.
‘Van de Duitse bezetter naar de ouders is een kleine stap,’ zeg ik, met een grijns. De zaal lacht. Gelukkig, ook humor hoort erbij. Zeker vanavond!
De zaal houdt de adem in, een ouder veegt stil een traan weg.
Vanaf dat moment loopt het, zoals een goede voorstelling hoort te lopen. Met een lach. Met een traan. Mijn afdelingsleider neemt het over. Ze reikt een pen uit aan de leerling met het hoogste gemiddelde, en een aan een leerling die zich ondanks zware omstandigheden erdoorheen geslagen heeft. De zaal houdt de adem in, een ouder veegt stil een traan weg.
Achterin, boven in de zaal, zoek ik een plek. Ik zit naast een paar ouders en kijk uit over het hele schouwspel. Leerlingen die onwennig maar trots tekenen. Ouders die tussen de stoelen door manoeuvreren voor een foto. En ik zit ertussen en geniet van hun trots, hun ontlading maar vooral hun geluk.
Mijn teamleider vangt mijn blik en knikt. Tijd om terug te keren. Ik loop terug het podium op, nu gevuld, vol licht, vol warmte. Ik nodig ouders en leerlingen uit om elkaar straks te ontmoeten in de foyer. Een samenzijn om het moment echt af te sluiten. De zaal loopt leeg en bij mijn verlaten van het podium werp ik een knik naar de technicus. Hij weet waarom. De voorstelling is voorbij, de reis zit erop. Gratis entree voor deze avond. En toch: deze theaterkaartjes zijn onbetaalbaar.
Danny Weeda is directeur van een kleine familiaire middelbare school. Hij heeft bijna twintig jaar voor de klas gestaan en staat nog steeds in goed contact met de leerlingen van zijn school. Met zijn frisse kijk op onderwijs stelt hij vaak en graag de vraag: waarom? Dat geeft mooie gesprekken en discussies die soms uitmonden in een artikel of column. ‘De wijze waarop de jeugd zich een weg baant door het leven is een eervol iets om getuige van te zijn en geeft verhalen voor het leven.’
