Op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) worden wekelijks veel besluiten genomen over het primair onderwijs. In Beleidsupdate lees je wat jij van het Haagse beleid in de klas gaat terugzien. Deze keer: bovenmatige reserves bij scholen.
8 miljard op de bank
Volgens Follow the Money hebben schoolbesturen zo’n 8 miljard euro op de bankrekening. Scholen geven dus niet al het geld uit dat zij jaarlijks ontvangen van OCW. Dat geld komt dus niet direct bij het onderwijs en de leerlingen terecht.
Elk schoolbestuur ontvangt elk jaar de lumpsum: een vast bedrag per leerling om het onderwijs te financieren. Lumpsumfinanciering betekent dat de schoolbestuurder de vrijheid heeft om het geld naar eigen inzicht te besteden. Dit basisbedrag wordt aangevuld met tijdelijke subsidies, die vaak één bepaald doel hebben. Een voorbeeld hiervan is de NPO-subsidie (Nationaal Programma Onderwijs). Deze subsidie van in totaal bijna 6 miljard euro werd landelijk uitgekeerd om onderwijsachterstanden weg te werken.
Het lukt schoolbesturen de laatste paar jaren steeds minder goed om hun geld aan de aangewezen zaken uit te geven. Personeelstekorten zorgen er bijvoorbeeld voor dat het begrote budget voor onderwijspersoneel niet wordt uitgegeven.
Tijdelijke potjes
Schoolbesturen verklaren hun bovenmatige reserves door die subsidies. Juist die tijdelijke potjes zijn lastig uit te geven. Voor elke subsidie is er een apart bestedingsdoel en een aparte verantwoording. Dit zorgt voor versnippering van de uitgaven die een bestuur mag doen en extra administratie, zodat zij die uitgaven niet altijd doen. Het geld mogen zij natuurlijk niet aan een ander doel uitgeven.
Verder is het voor een schoolbestuur onzeker hoeveel geld zij elk schooljaar ontvangen. Daarom vermijden scholen het om langdurige, financiële verplichtingen aan te gaan. De onzekerheid over het jaarlijks te besteden budget leidt volgens de Onderwijsinspectie vooral tot onverwachte meevallers, waardoor de financiële reserve toeneemt. Schoolbesturen en de PO-Raad pleiten daarom al langere tijd voor meer continuïteit in de bekostiging van het onderwijs. Dan kunnen schoolbesturen vooruitplannen en continue uitgaven doen.
Voorlopig staat er nog veel geld op de bank van de schoolbesturen. Het kan daarom de moeite waard zijn om het jaarverslag van je schoolbestuur een keer door te lezen en te kijken naar de bovenmatige financiële reserves. Als leerkracht sta jij het dichtst bij de leerling. Misschien heb jij wel een goed idee om dat geld uit te geven aan beter onderwijs: een nieuwe bibliotheek, een onderwijsassistent of een nieuwe rekenmethode?
