Het weerbericht van vorig weekend: ‘Aan zee 24 graden, een stevige wind en flinke perioden met zon’. Dit ideale strandweer lokte tienduizenden Nederlanders naar de stranden. Toen de zon ongeveer op zijn hoogste punt stond, kreeg de dag officieel een cijfer: een 8,7. Maar waarom eigenlijk?
Zonkracht
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) meet sinds 1994 voortdurend de zonkracht. De zonkracht is een maat voor de hoeveelheid uv-straling die op een bepaalde plaats valt. De zonkracht is te meten met een spectrometer en wordt ingedeeld op de uv-index die loopt van 0 tot en met 10. Volgens het RIVM werd zondag 11 juni in Bilthoven een extreme hoeveelheid uv-straling gemeten.
Ozon
Hoeveel uv-straling de aarde bereikt, hangt onder andere af van de hoeveelheid en soorten wolken die er zijn. Wat ook meespeelt, is hoeveel ozondeeltjes op een bepaalde plaats in de atmosfeer zitten. Als er weinig ozondeeltjes zijn, is de ozonlaag ‘dun’, waardoor meer uv-straling de aarde kan bereiken. Op plaatsen waar de ozonlaag dunner is, is de zonkracht hoger en verbrand je sneller. De ozonlaag kan dunner zijn door bijvoorbeeld een vulkaanuitbarsting of de afbraak van ozongas door andere stoffen.
Extremen
Naast de dagelijkse metingen werkt het RIVM samen met het KNMI aan voorspellingen over de zonkracht. Zo kan men erop wijzen dat op een dag waarop de zon helemaal niet veel schijnt, er toch een hoge kans is dat je verbrandt. Dat was ook nu het geval. Op 11 juni registreerden de meetinstrumenten om 14:30 uur een zonkracht van 8,7. Dat is veel hoger dan de normale waarde en komt in de buurt van het Nederlandse record van 25 juni 1995. Toen werd zonkracht 9 gemeten.
Klimaatverandering
Veel mensen denken dat de extreme zonkracht een teken is van klimaatverandering. Dat kan, maar hoeft niet. Een hoge zonkracht kan ook voorkomen in gebieden met lage temperaturen, zoals bij skipistes. Wel is het zo dat door de uitstoot van cfk’s de ozonlaag wordt aangetast en de hoeveelheid uv-straling toeneemt. Ook andere bewolkingstypes, als gevolg van klimaatverandering, kunnen de zonkracht laten toe- of afnemen.
Huidkanker
Er is een wereldwijde trend van forse toename van het aantal mensen met huidkanker. Dat kan een gevolg zijn van meer uv-straling, maar ook een teken van welvaart. Als meer mensen meer vrije tijd hebben, zijn meer mensen vaker buiten. Onbeschermde blootstelling kan de (ongewende) huid snel laten verbranden waardoor huidkanker kan ontstaan. Neem naar het strand dus niet alleen je zwemkleding mee, maar ook een flinke fles zonnebrandcrème. Smeren maar, ook als je onder de parasol of de palmen zit en de zon niet ziet. Zelfs als de zon niet schijnt.
Bronnen
Bron 1 RIVM
Bron 2 Uv-index
Bron 3 Zonkrachtvoorspelling
Bron 4 Toename zonkracht in Europa
Bron 5 Ozon en volksgezondheid
Bron 6 RIVM doet klimaatonderzoek
