Waarom starten we met een focus op lezen (en schrijven)?

Hoewel de noodzaak van sterke basisvaardigheden voor iedereen vanzelfsprekend lijkt, roept dit in de praktijk talloze vragen op. Wat betekent het concreet voor docenten en schoolleiders? Welke rol spelen zij in het waarborgen van de kwaliteit van taal, rekenen, digitale geletterdheid en burgerschap? Hoe kun jij, als onderwijsprofessional, jouw steentje bijdragen aan deze gezamenlijke taak? En wat levert het je op?

In de whitepaper Basisvaardigheden in het vo lees je de twaalf meestgestelde vragen over basisvaardigheden. In enkele alinea’s wordt elke vraag beantwoord, waar nodig met aanvullende bronnen, praktische handvatten en concrete strategieën die je helpen om de ontwikkeling van deze essentiële competenties in jouw klaslokalen te ondersteunen.

Elke maand lichten we op onderwijsvanmorgen.nl een vraag uit en delen we inzichten die je direct kunt toepassen. Deze maand beantwoorden we de vraag: Waarom starten we met een focus op lezen (en schrijven)?

Vraag 2: Waarom starten we met een focus op lezen (en schrijven)?

Het is logisch om te beginnen met een vakoverstijgende focus op leesvaardigheid. Goed kunnen lezen is de belangrijkste voorspeller van schoolsucces en opent deuren naar betere maatschappelijke kansen. PISA-, PIRLS- en OESO-onderzoeken bevestigen dat lezen de motor is van leren. Bij alle vakken moeten leerlingen immers instructies begrijpen, informatie uit teksten halen en bronnen interpreteren.

Waarom lezen zo belangrijk is:

• Verbanden leggen: Lezen helpt leerlingen (logische) verbanden, oorzaken en gevolgen te herkennen.
• Woordenschatgroei: Door gevarieerd leesmateriaal breidt de woordenschat zich uit.
• Empathie: Het lezen van fictie vergroot empathie doordat leerlingen kennismaken met gevoelens en gedachten van anderen.
• Diepere reflectie: Leerlingen denken na over de inhoud, de diepere betekenis en persoonlijke relevantie.Praktische strategieën in elk vak:1. Expliciete aandacht voor leesvaardigheid

Praktische strategieën in elk vak:

1. Expliciete aandacht voor leesvaardigheid

• Ga er niet vanuit dat leerlingen ‘het welkunnen’.
• Geef concrete handvatten voor tekststructuur, kernbegrippen en signaalwoorden. (schoolbredetemplates voor leerlingen/docenten)
• Vraag advies aan collega’s Nederlands voorspecifieke leesstrategieën.

2. Leesstrategieën demonstreren

• Lees teksten zelf voor en demonstreer hoe jij een tekst aanpakt.
• Laat zien welke stappen je neemt om de tekst te begrijpen.

3. Close reading toepassen

• Laat leerlingen een tekst meerdere keren lezen met verschillende doelen:
  Eerste doel: algemeen begrip
  Tweede lezing: structuur en belangrijke begrippen
  Derde lezing: kritische evaluatie en argumenten

4. Actieve vergelijking van bronnen

• Laat leerlingen overeenkomsten en verschillen zoeken tussen meerdere teksten.
• Stimuleer kritisch lezen door teksten naast elkaar te leggen.

5. Leerstof laten samenvatten

• Geef leerlingen aan het eind van de les tijd om de stof samen te vatten.
• Gebruik exit tickets of korte reflectiemomenten voor een snelle check.

Standaardvragen voor teksten

Welke tekst je bij welk vak ook gebruikt, deze vragen helpen de leerlingen altijd verder:

1. Als je deze tekst in één zin zou uitleggen, wat zou je dan zeggen?
2. Wat zijn de hoofdzaken en bijzaken in deze tekst?
3. Welke zinnen of woorden vallen je op en waarom?
4. Ben je het eens met wat er staat? Waar niet?
5. Wat begrijp je nog niet helemaal?
6. Waarom is deze tekst belangrijk voor het vak dat je nu volgt?

Plaats deze vragen in een online Wheel Decide voor een speelse aanpak.

Aan de slag met KrachtKaarten

Aan de slag met lezen en de andere basisvaardigheden met de KrachtKaarten
van Malmberg. Laat leerlingen zelfstandig en doelgericht oefenen met kaarten die aansluiten bij jouw lespraktijk.

• Flexibel inzetbaar
• +/- 15 minuten per kaart
• Geen voorbereiding nodig

Er is op dit moment een proefset beschikbaar met materiaal voor de vakken Nederlands, economie, geschiedenis, aardrijkskunde, nask en biologie. En er worden nog meer KrachtKaarten ontwikkeld. Download hier de gratis proefset.

Meer lezen

Stimuleer lezen met aantrekkelijke posters vol boekentips. Bestel een set posters voor alle vakken.