Met de start van het nieuwe schooljaar maken duizenden mbo-studenten opnieuw kennis met hun opleiding, docenten én soms ook met hun ouders in een andere rol dan ze gewend zijn. Waar in het mbo lange tijd vooral ‘zelfredzaamheid’ werd benadrukt, groeit de aandacht voor ouderbetrokkenheid. Onderzoek laat zien dat ook in deze onderwijssector een goede relatie tussen school, student en ouders kan bijdragen aan succes. Welke rol kun jij als docent hierin spelen?
Lisa Boonk, onderwijskundige bij het ROC van Twente, promoveerde aan de Open Universiteit met een onderzoek naar ouderbetrokkenheid in het mbo. In haar proefschrift beantwoordt ze vragen als ‘In hoeverre is ouderbetrokkenheid belangrijk?’, ‘Draagt ouderbetrokkenheid bij aan het studiesucces?’ en ‘Wat kan het mbo doen om ouderbetrokkenheid te stimuleren?’
Toon je interesse en geef vertrouwen
Over de relevantie en effectiviteit van ouderbetrokkenheid in het mbo was tot nu toe weinig bekend, vooral omdat er nog nauwelijks onderzoek naar werd gedaan. Zowel docenten, studenten als hun ouders geven in het onderzoek van Boonk aan dat interesse van ouders in de studie van hun kind belangrijk is. Over de precieze effecten daarvan kan het onderzoek weinig zeggen. Duidelijk is vooral dat het niet gunstig is, wanneer ouders geen belangstelling tonen. Tegelijkertijd kan te veel controle juist averechts werken. Ouders moeten vertrouwen hebben in de verantwoordelijkheid van hun studerende kind.
Schoolsucces en beroepskeuze
Ouderbetrokkenheid is noodzakelijk voor het schoolsucces en de motivatie om verder te studeren, zegt Peter de Vries in een artikel op kennisplatform voor het onderwijs, wij-leren.nl. Het heeft een positief effect op leerprestaties en draagt bij aan het voorkomen van schooluitval. Belangrijk is vooral dat ouders hun kinderen ondersteunen bij het maken van keuzes. Het puberbrein is nog volop in ontwikkeling. Ook al zijn de studenten de middelbare school ontgroeid, vaak moeten ze al op jonge leeftijd kiezen voor een studierichting. Het is niet altijd makkelijk inzicht te krijgen in de toekomstperspectieven en beroepskansen die de opleiding biedt. Daarom is het fijn als ouders hierbij kunnen helpen door interesse te tonen.
De juiste balans
Wat goed is om te weten als mbo-docent: veel ouders zeggen dat het lastig is om de balans te vinden tussen betrokkenheid en bemoeienis. Juist omdat hun kinderen in veel gevallen al bijna volwassen zijn. Ook weten ouders vaak niet goed hoe ze kunnen helpen. Daarom is het voor mbo-opleidingen belangrijk niet alleen algemene informatie te geven, op bijvoorbeeld een informatiebijeenkomst, maar juist ook ouders individueel te informeren over hun studerende kind. En dat niet alleen te doen als er dingen niet goed gaan. Veel studenten merken dat hun ouders pas worden betrokken als er problemen zijn, waardoor ouderbetrokkenheid voor hen een negatieve lading krijgt.
Hoe betrek je ouders?
Ouderbetrokkenheid kan in het mbo een waardevolle aanvulling zijn op de zelfstandigheid die van studenten wordt verwacht. Een goede samenwerking opbouwen vraagt geen vaste formule, maar wel bewuste keuzes in het contact. Uit het onderzoek van Boonk komen enkele praktische handvatten naar voren:
- Begin met een persoonlijke kennismaking bij de start van de opleiding. Dit legt een stevige basis.
- Investeer in een vertrouwensband met zowel studenten als ouders, zodat gesprekken open en constructief blijven.
- Plan meerdere contactmomenten per jaar, ook wanneer er geen problemen zijn, om de betrokkenheid positief te houden.
- Zorg voor scholing en uitwisseling over manieren om ouders effectief bij het onderwijs te betrekken.
Met kleine, gerichte acties kan ouderbetrokkenheid bijdragen aan studiesucces én een prettige samenwerking tussen student, ouders en school.
Dit artikel is een geactualiseerde versie van een publicatie die in 2021 op Onderwijs van Morgen verscheen.
