Op veel scholen wordt bezuinigd op vakken die niet worden getoetst. Vooral muziek wordt steeds minder gegeven. Het kost veel tijd, leerkrachten vinden zichzelf vaak niet kundig genoeg en leerlingen hebben er toch niet zoveel aan. Dat laatste is een denkfout. Muziekonderwijs is juist goed en zorgt op den duur voor hogere cijfers. In dit artikel van Jarina Woudenberg, student aan de Academische lerarenopleiding primair onderwijs (ALPO), lees je er alles over.
Muziek is heel belangrijk voor kinderen, ten eerste om zich cultureel en creatief te vormen en ten tweede zorgen goede muzieklessen (vooral als de leerlingen een instrument leren bespelen) voor veel betere leerresultaten (Schneider & Klotz, 2000, p. 13). Actief bezig zijn met muziek, zoals (meerstemmig) zingen of het bespelen van een instrument, heeft veel effect op het brein (Mieras, z.j.) en zorgt voor beter wiskundig inzicht. Zeker als de leerling bladmuziek leert lezen (Schneider & Klotz, 2000, p. 6).
Luisteren, lezen en bij de les blijven
Actief bezig zijn met muziek is goed voor de hersenontwikkeling. Het leren bespelen van een instrument heeft, anders dan bijvoorbeeld het luisteren naar klassieke muziek, een langdurig (en bij intensieve training ook een groot) effect. Zo zorgt het leren bespelen van een instrument er bijvoorbeeld voor dat het auditieve systeem zich beter ontwikkelt – de leerling traint immers niet alleen zijn vaardigheid op het instrument – maar ook het gehoor. Een beter auditief systeem zorgt er vervolgens voor dat de leerling sneller en beter kan leren lezen.
Bij het leren lezen is het gehoor uiterst belangrijk, omdat de leerling eerst klanken die hij hoort leert koppelen aan letters en hier uiteindelijk woorden mee maakt (Mieras, z.j.). Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat dit ook echt zo is: leerlingen die maar een half jaar extra muzieklessen kregen op school hadden bij lezen al een voorsprong op klasgenoten die de extra muzieklessen niet kregen (Dryden, 1992; Schneider & Klotz, 2002, p.9). Verder zorgt een beter auditief systeem er ook nog eens voor dat de leerling minder gevoelig is voor achtergrondgeluid en zich daardoor beter kan concentreren en minder snel zal afdwalen tijdens de les (Mieras, z.j.).
Rekenen met bladmuziek
Als je muziek maakt ben je stiekem bezig met rekenen. Bijvoorbeeld met breuken die te zien zijn in de lengte van de noten. Zo heb je bijvoorbeeld kwartnoten, achtste noten, maar ook hele of halve noten. De plaats op de notenbalk en daarmee de hoogte van de noot herkennen heeft ook te maken met rekenen en wiskundig inzicht (Schneider & Klotz, 2002, p.6).
Muziek bij de ontwikkeling
Muzikale training helpt ons dus te luisteren, lezen, concentreren en rekenen. Maar doet het verder nog iets? Jazeker, denk bijvoorbeeld aan de fijne motoriek en hand-oogcoördinatie die wordt getraind door het bespelen van een instrument. Ook helpt muziek kinderen zich creatief, emotioneel, mentaal, sociaal en fysiek te ontwikkelen (Schneider & Klotz, 2002, p.18). Verder helpt de muzikale training bij het integreren van emotionele, auditieve, motorische en visuele prikkels. Ook groeit het voorste deel van de hersenbalk door muzikale training (Mieras, z.j.).
Muzikale lessen
Maar wat is nu een goede muziekles voor op de basisschool? De stichting Meer Muziek in de Klas geeft aan hier niet echt een goed antwoord op te hebben. Volgens hen hangt het heel erg af van de school en vooral de leerlingen. In ieder geval is het gebruiken van bladmuziek en instrumenten nooit verkeerd (persoonlijke communicatie, 4 oktober, 2017).
Muziek is dus erg nuttig voor leerlingen: het helpt bij de ontwikkeling van verschillende delen in de hersenen en bevordert de creativiteit en leerprestaties. Vooral bezig zijn met muziekinstrumenten en deze leren bespelen hebben het meeste effect. Er bestaat echter geen ‘juiste’ manier van muziekles geven, dat wordt vooral bepaald door de leerkracht en de leerlingen en waar zij gebaat bij zijn. Dus leerkrachten: experimenteer! Ga aan de slag met muziek en probeer er eens achter te komen wat je klas allemaal kan op muzikaal gebied. Kinderen zijn vaak veel muzikaler dan je denkt.
Hoe besteed jij aandacht aan muziekonderwijs? Deel je tips en lesideeën via onderstaand reactieformulier.
