Formatief toetsen wordt steeds belangrijker in het Nederlandse voortgezet onderwijs. Daarom publiceert onderwijsadviesbureau Onderwijs Maak Je Samen tot aan de zomervakantie iedere maand een nieuwe en makkelijk in te zetten werkvorm. Deze werkvormen zijn gebaseerd op de vijf strategieën voor formatief evalueren van Dylan William.
Uit onderzoek blijkt dat het toepassen van de vijf strategieën van Dylan William – een Engelse docent en onderzoeker – zorgt voor betere leerresultaten. Deze strategieën zijn:
- Het verduidelijken en delen van leerintenties en succescriteria
- Ontwerpen van effectieve klassendiscussie, activiteiten en taken die bewijs van leren opleveren
- Feedback geven die het leren vooruit beweegt
- Leerlingen activeren als bron van instructie voor elkaar
- Leerlingen activeren om eigenaar te worden van hun eigen leren
Voor elke strategie zijn gemakkelijk toepasbare werkvormen ontwikkeld. Onderwijsadviseur Hans van Leeuwen bespreekt tot aan de zomervakantie iedere maand een nieuwe werkvorm, passend bij een van de vijf strategieën. Deze zijn via de website van Onderwijs Maak Je Samen te downloaden als pdf. Inmiddels zijn er drie werkvormen gepubliceerd: ‘op volgorde leggen’, ‘mini whiteboard’ en ‘drie vragen’. Lees alvast verder voor een korte toelichting op deze werkvormen.
Op volgorde leggen
Deze werkvorm hoort bij strategie 1: het verhelderen en delen van leerdoelen. ‘Als we uitgaan van een schrijfopdracht voor een taal, is het van belang dat de leerlingen weten wat er van hen verwacht wordt. Om dit zichtbaar te maken, deel je drie voorbeeldteksten uit aan groepjes van maximaal 5 leerlingen. De teksten verschillen duidelijk in kwaliteit. Je vraagt leerlingen de teksten zelfstandig te lezen en vervolgens met elkaar op volgorde te leggen van zwak naar goed. Daarna kunnen ze met elkaar hun volgorde beargumenteren.’ Download het instructieblad voor de volledige uitleg.
Mini whiteboard
Deze werkvorm hoort bij strategie 2: Ontwerpen van effectieve klassendiscussie, activiteiten en taken die bewijs van leren opleveren. ‘Om snel inzicht te krijgen in het denken van alle leerlingen zijn mini-whiteboards erg geschikt. Op meerdere momenten tijdens de instructie of het klassengesprek stel je een open vraag die door leerlingen met een of twee woorden te beantwoorden is. Leerlingen schrijven hun antwoord op hun eigen mini-whiteboard en houden dat omhoog.’ Download het instructieblad voor de volledige uitleg.
Drie vragen
Deze werkvorm hoort bij strategie 3: Feedback geven die het leren vooruit beweegt. Na de inname van een schrijfopdracht, een grafiek of een verslag kan de docent per leerling drie vragen formuleren die het reflecteren over het eigen werk op gang brengen. In het werk omcirkelt de docent een zinsdeel of een gedeelte van een figuur en zet daar nummer 1 bij. Onderaan het werk komt weer nummer 1 met daarbij een vraag van de de docent. Daaronder komt een aantal regels ruimte voor het antwoord van de leerling. Download het instructieblad voor de volledige uitleg.
Lees ook:
- Formatieve toetsen ondersteunen het leerproces
- Literatuurstudie: de kenmerken van een goede toets
- Toetsen: Hoe doe ik dit en hoe kan dit beter?
Werkt u al met een van de dit artikel besproken werkvormen? Of gebruikt u een andere werkvorm die de moeite waard is? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
