Van alle skills die leerlingen ontwikkelen in de tijd dat ze op school vertoeven, is met elkaar leren samenwerken misschien wel de allerbelangrijkste. Maar hoe doe je dat eigenlijk zo effectief mogelijk? En wat kun je als docent doen om hieraan bij te dragen? We zetten vijf strategieën voor je op een rij.
1. Online klaslokaal
Als leerlingen samenwerken aan een groot project dan is het belangrijk dat ze ook buiten de les om op een constructieve en voortvarende manier met elkaar kunnen communiceren. Het loont in zulke gevallen om een online klaslokaal in te richten, waar leerlingen te allen tijde terechtkunnen met vragen of om samen te kunnen werken aan het project vanuit huis of elders. Er zijn heel wat tools die je hiervoor kunt gebruiken. In het eerder op OVM verschenen artikel Favoriete educatieve apps: samenwerkend leren lees je er alles over.
2. Differentiëren
Binnen een klas functioneren niet alle leerlingen op hetzelfde niveau. Waar de een ergens onwijs goed in is, komt de ander amper mee zonder extra uitleg. Het is daarom belangrijk om in kaart te brengen op welk niveau leerlingen functioneren, voordat je ze bij elkaar in een projectgroep zet. Zo kan het voor deze specifieke opdracht een goed idee zijn om de hoogvliegers en de leerlingen die wat extra uitleg nodig hebben juist bij elkaar te zetten, terwijl het voor een ander project juist beter is om te differentiëren op niveau. In het laatste geval heb je als docent meer ruimte vrij om leerlingen die moeite hebben met de lesstof wat extra aandacht te geven.
3. Projectgroep vol vrienden
Ook het zelf leren samenstellen van een projectgroep is een belangrijke vaardigheid voor leerlingen. De kans is natuurlijk groot dat ze in eerste instantie alleen hun eigen vrienden kiezen om mee samen te werken. Ons devies? Laat het maar gebeuren, ze moeten immers ook leren samenwerken met leeftijdgenoten waarmee het ook buiten de lesuren om een dolle boel is. Juist als er afleiding op de loer ligt, is het de kunst om toch goed werk af te leveren. Wie dit in de vingers heeft, is al halverwege! Daar kunnen we allemaal wel over meepraten, toch?
4. Op basis van interesses
Als docent heb je goed zicht op de overeenkomsten en de verschillen tussen leerlingen. Met dat in gedachten, kan het ook een interessante strategie zijn om leerlingen die veel met elkaar gemeen hebben bij elkaar in een projectgroep te plaatsen. Je hoeft immers geen beste vrienden te zijn om in bepaalde opzichten toch op elkaar te lijken. Wanneer je hier als docent bewust mee omgaat, draag je bij aan de onderlinge sfeer en cohesie in de klas. Daarnaast kan er iets moois ontstaan wanneer je leerlingen bij elkaar zet om iets te doen waar ze allemaal onwijs in geïnteresseerd zijn.
5. Wees niet te rigide
Kom je erachter dat het niet uitwerkt zoals je had gehoopt? Merk je op dat leerlingen elkaar meer in de weg zitten dan dat ze elkaar op weg helpen? Ben niet bang om het roer om te gooien als dat de leeropbrengsten ten goede komt. Wat het in de ene klas juist goed doet, werkt in de andere klas juist averechts en vice versa. Er is geen vastomlijnde manier waarop je van een samenwerking een daverend succes kunt maken, dus: experimenteer, leer en stuur waar nodig bij.
Wat is jouw tip als het gaat om effectieve samenwerking? En heb je een van deze strategieën weleens toegepast? Hoe ging dat? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
Wederzijdse afhankelijkheid en individuele aansprakelijkheid, afspraken over omgaan met elkaar vooraf bespreken en afspreken. Wie doet wat wanneer. De basis van projectmatig werken, zeg maar.
Wederzijdse afhankelijkheid en individuele aansprakelijkheid, afspraken over omgaan met elkaar vooraf bespreken en afspreken. Wie doet wat wanneer. De basis van projectmatig werken, zeg maar.
Als variatie op differentiëren kun je ook met experts gaan werken. Leerlingen helpen elkaar op basis waar ze goed in zijn en waar ze een ander bij nodig hebben. Zoiets als tutorlezen in het primair onderwijs.
Als variatie op differentiëren kun je ook met experts gaan werken. Leerlingen helpen elkaar op basis waar ze goed in zijn en waar ze een ander bij nodig hebben. Zoiets als tutorlezen in het primair onderwijs.
Vier aspecten in een samenwerkingsproces zijn wat ons betreft super belangrijk!
• vertrouwen hebben – in elkaar, in jezelf en in het gezamenlijke doel
• elkaar zien – oog hebben voor elkaars kwaliteiten en welzijn
• in gesprek – actief luisteren naar elkaar en je zegje kunnen doen
• aan de slag gaan en goede werkafspraken maken
Goed samenwerken leer je vooral door (veel) te doen en regelmatig samen terug te blikken. Samenwerken maakt je bewust van verschillen waarmee we het elkaar onbewust heel lastig kunnen maken. Door doelgericht en open in gesprek te gaan over deze vier aspecten maak je iedere samenwerking veel krachtiger…
Vier aspecten in een samenwerkingsproces zijn wat ons betreft super belangrijk!
• vertrouwen hebben – in elkaar, in jezelf en in het gezamenlijke doel
• elkaar zien – oog hebben voor elkaars kwaliteiten en welzijn
• in gesprek – actief luisteren naar elkaar en je zegje kunnen doen
• aan de slag gaan en goede werkafspraken maken
Goed samenwerken leer je vooral door (veel) te doen en regelmatig samen terug te blikken. Samenwerken maakt je bewust van verschillen waarmee we het elkaar onbewust heel lastig kunnen maken. Door doelgericht en open in gesprek te gaan over deze vier aspecten maak je iedere samenwerking veel krachtiger…
Aan het eind van elke bijeenkomst het proces van samenwerken evalueren. Wat ging goed, wat liep minder? Leerlingen laten verwoorden, tips laten geven en als leerkracht aanvullen met gemaakte observaties. Hieruit aandachtspunten voor de volgende bijeenkomst distilleren en daarop aan het begin van die bijeenkomst aan refereren.
Aan het eind van elke bijeenkomst het proces van samenwerken evalueren. Wat ging goed, wat liep minder? Leerlingen laten verwoorden, tips laten geven en als leerkracht aanvullen met gemaakte observaties. Hieruit aandachtspunten voor de volgende bijeenkomst distilleren en daarop aan het begin van die bijeenkomst aan refereren.
Veel didactische werkvormen gebruiken 🙂
https://juffrouwfemke.wordpress.com/2017/10/01/didactische-werkvormen/
Veel didactische werkvormen gebruiken 🙂
https://juffrouwfemke.wordpress.com/2017/10/01/didactische-werkvormen/
Op basis van interesses of op basis van talent, wij merken dat leerlingen uitwisselen op basis van talent veel gewenste effecten heeft, zoals betere cijfers maar ook een socialere werk en leeromgeving. Peer tutoring is sowieso een effectieve manier van samenwerken. https://getsavvy.nl/mogelijkheden/savvy-talenten-app
Op basis van interesses of op basis van talent, wij merken dat leerlingen uitwisselen op basis van talent veel gewenste effecten heeft, zoals betere cijfers maar ook een socialere werk en leeromgeving. Peer tutoring is sowieso een effectieve manier van samenwerken. https://getsavvy.nl/mogelijkheden/savvy-talenten-app
Sommige kinderen leren aldoende en dmv reflectie maar er zijn ook kinderen die erbij gebaat zouden zijn wanneer een mentor of leraar een samenwerkingsproces actief aanleert. Dus letterlijk een stappenplan aanreiken en actief door die leraar begeleid laten volgen en in dat proces regelmatig met elkaar praten over wat je tegenkomt en hoe je bepaalde problemen kunt oplossen. Dingen zoals een groepsapp aanmaken, een Google doc gebruiken waar iedereen in werkt, taken verdelen en afspraken maken wanneer iets af moet zijn, elkaars werk controleren (en hoe pak je het aan als een aandeel niet goed genoeg is) omdat iedereen de verantwoordelijkheid deelt voor het eind product. Een hele hete hangijzer is natuurlijk wat je doet als iemand afspraken niet nakomt of benedenmaats werk aanlevert. Zonder actieve begeleiding van een leraar zorgt dit in mijn ervaring ervoor dat kinderen een hekel krijgen aan samenwerken. En dat is buitengewoon jammer.
Sommige kinderen leren aldoende en dmv reflectie maar er zijn ook kinderen die erbij gebaat zouden zijn wanneer een mentor of leraar een samenwerkingsproces actief aanleert. Dus letterlijk een stappenplan aanreiken en actief door die leraar begeleid laten volgen en in dat proces regelmatig met elkaar praten over wat je tegenkomt en hoe je bepaalde problemen kunt oplossen. Dingen zoals een groepsapp aanmaken, een Google doc gebruiken waar iedereen in werkt, taken verdelen en afspraken maken wanneer iets af moet zijn, elkaars werk controleren (en hoe pak je het aan als een aandeel niet goed genoeg is) omdat iedereen de verantwoordelijkheid deelt voor het eind product. Een hele hete hangijzer is natuurlijk wat je doet als iemand afspraken niet nakomt of benedenmaats werk aanlevert. Zonder actieve begeleiding van een leraar zorgt dit in mijn ervaring ervoor dat kinderen een hekel krijgen aan samenwerken. En dat is buitengewoon jammer.
Sommige kinderen leren aldoende en dmv reflectie maar er zijn ook kinderen die erbij gebaat zouden zijn wanneer een mentor of leraar een samenwerkingsproces actief aanleert. Dus letterlijk een stappenplan aanreiken en actief door die leraar begeleid laten volgen en in dat proces regelmatig met elkaar praten over wat je tegenkomt en hoe je bepaalde problemen kunt oplossen. Dingen zoals een groepsapp aanmaken, een Google doc gebruiken waar iedereen in werkt, taken verdelen en afspraken maken wanneer iets af moet zijn, elkaars werk controleren (en hoe pak je het aan als een aandeel niet goed genoeg is) omdat iedereen de verantwoordelijkheid deelt voor het eind product. Een hele hete hangijzer is natuurlijk wat je doet als iemand afspraken niet nakomt of benedenmaats werk aanlevert. Zonder actieve begeleiding van een leraar zorgt dit in mijn ervaring ervoor dat kinderen een hekel krijgen aan samenwerken. En dat is buitengewoon jammer.